[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.%7łydzi stanęli przedniezwykle trudnym zagadnieniem, jak swoją opartą na wierze tradycję obronić przedchłodnym, ścisłym rozumowaniem hellenizmu, czyli przed filozofią.Pierwszą taką próbą filozoficznej obrony judaizmu był neoplatonizm, który nieprzypadkowo rozwinął się w Aleksandrii, na styku Wschodu i Zachodu, mieście greckim, aprzecież znajdującym się w Egipcie i skupiającym liczną społeczność Izraelitów.Zakładał on,że wszystko we wszechświecie jest emanacją Absolutu  Boga  wszystko wysnuwa się zBoga i poprzez kolejne etapy (neoplatońskie emanacje albo gnostyckie eony) coraz bardziejoddala od swego boskiego z
ródła.Oczywiście narastające oddalenie od bóstwa powoduje osłabienie i zanikanie elementówduchowych na kolejnych szczeblach owej  drabiny istnienia aż do pojawienia sięprzeciwieństwa Boga  materii.A to już jest typowo gnostycki dualizm, przeciwstawienieświata ducha światu materii, zapożyczony z idei irańskich.Bóg nie oddziaływa, więc na światsam, ale działa poprzez szczeble pośrednie, przy czym pierwszym pośrednikiem jest Logos myśl, nauka, słowo.Przypomnijmy sobie, jak w żydowskiej Biblii właśnie słowo jestnarzędziem Boga stwarzającego świat, a w Nowym Testamencie Chrystus jest zwanySłowem.Równolegle występuje Duch Z
więty, inna boska emanacja, która służyprzekazywaniu i wypełnianiu woli Boga  Stwórcy, a zatem również pełni rolę pośrednika(DzAp 1, 8; 1, 16; 2).Filozofia neoplatońska wydawał a się najbliższa biblijnej idei stworzenia świata przezBoga i dlatego stała się pomostem łączącym hellenistyczny racjonalizm z żydowskimkreacjonizmem.Oczywiście nie zadawalała ani religijnych ortodoksów, ani nader logicznierozumujących myślicieli, ale w swym kształcie ogólnym, można powiedzieć wersjipopularnej, była na ogół chętnie przyswajana dając poczucie rozwiązania fundamentalnej 33sprzeczności.Tak właśnie pojawił się gnostycyzm  luz
ny zbiór rozmaitych kierunkówreligijnych opartych na platonizmie i dualizmie, ale silnie akcentujący poznanie prawdyabsolutnej poprzez uczucie, emocje czy przeżycie mistyczne.Wiele gnostyckich sektrozwijało się na styku judaizm  hellenizm jeszcze przed Jezusem, a w II wieku dołączyły sięrównież wpływy wczesnego chrześcijaństwa (Bazylides Syryjczyk czy Walentyn Egipcjanin).Należy pamiętać, że jest to epoka słabnięcia Rzymu, postępującej erozji gospodarki ipowolnego, ale zauważalnego, rozkładu niewolnictwa.Okresy niepewności i głębokich zmianzawsze sprzyjają mistycyzmowi i stąd wydaje się zrozumiała popularność neoplatonizmu, wgruncie rzeczy zepsutej filozofii greckiej.A
atwiej też pojąć, dlaczego w Rzymie szerzą sięwschodnie, akcentujące mistycyzm, irracjonalne religie gnostyckie, powstają dziesiątkinajrozmaitszych sekt i przebąkuje się o nadchodzącym załamaniu istniejącego porządku, anawet zbliżającym końcu świata.Kształtują się zaczątki żydowskiej kabały  czylineoplatońskiego, opartego na judaizmie, mistycyzmu  powstają rozliczne formy magii iwróżenia.W takiej dość dusznej, atmosferze wielu zwolenników zyskuje kult Mitry i inne systemydualistyczne zapożyczone bezpośrednio z Persji, synkretyczne religie czczące, międzyinnymi, egipska Izydę, judaistyczna sekta Jezusa, kult przeróżnych bogiń  mateksymbolizujących seks i płodność, jak choćby Kybele z Syrii albo obdarzana wielomapiersiami Artemida.Wzorem wschodnich monarchii teokratycznych rzymscy cesarze uznają się za bóstwa,istoty wcielone w człowieka, aby z nadania bożego rządziły państwem.Przyjmują górnolotniebrzmiące, pompatyczne tytuły w rodzaju  zbawiciel ,  błogosławiony albo po prostu boski.Spróbujmy bez uprzedzeń i wstępnych założeń popatrzeć na koncepcję Chrystusautrwaloną w Nowym Testamencie.Czy nie jest to najzwyklejszy w świecie neoplatonizm zjego teoria emanacji od Boga poprzez Jezusa Chrystusa aż do Ludu Bożego, czyliwyznawców?Zwróćmy uwagę, że Dzieje Apostolskie czy Pawłowe Listy nakazują wierzącym zwracaćsię do Chrystusa, bo dopiero on ma bezpośredni dostęp do Boga znajdującego się na szczycietej drabiny.Bardzo to przypomina kabalistyczny system sefirot, czyli kolejnych poziomówemanacji znanych z neoplatonizmu lub eonów.Siedem gnostyckich eonów, stanowiącychkosmiczne siły albo ich personifikacje, pochodzi od dawnych siedmiu babilońskich planet bóstw [ Pobierz całość w formacie PDF ]