[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Senatorowie rezydenciByli powoÅ‚ywani miÄ™dzy sejmami tzn.na dwa lata w liczbie 16.(biskupi, wojewodowie ikasztelanowie), a czterech czterech nich miaÅ‚o stale rezydować przy królu(zmieniali siÄ™ co pólroku).Mieli dawać rady i kontrolować króla z czego zdawali relacjÄ™ na sejmie.Od 1641 liczbÄ™senatorów zwiÄ™kszono do 28 a konstytucja z 1717 zobowiÄ…zano króla do sÅ‚uchania senatorówrezydentów.ZostaÅ‚a wyparta przez rady senatu, które byÅ‚y zÅ‚ożone z bÄ™dÄ…cych na dworzesenatorów.Rady senatu miaÅ‚y charakter poleceÅ„ dla króla, a pózniej zaczÄ™to je nazywać senatusconsulta, które spisywano i odczytywano na poczÄ…tku każdego sejmu.Zrywanie sejmuObrady sejmu paraliżowaÅ‚y: obowiÄ…zek przestrzegania instrukcji poselskich, oraz zasadajednomyÅ›lnoÅ›ci.Po raz pierwszy nie doszedÅ‚ do skutku w 1652, a po raz pierwszy zerwany w1669.%7Å‚eby zÅ‚agodzić zrywanie sejmu zaczÄ™to czasem stosować zÅ‚agodzonÄ… formÄ™ liberum vet:sisto activitatem, która powodowaÅ‚a limitacje sejmu czyli zawieszenie obrad aż do ustaleniawspólnych stanowisk.RzÄ…dy sejmikoweRozwinęły siÄ™ one w warunkach upadku znaczenia wÅ‚adz centralnych.OdwoÅ‚ywanie siÄ™ dosejmików w przypadku niedojÅ›cia do skutu sejmów staÅ‚o siÄ™ normÄ….Od poczÄ…tku XVII w.sejmikisame zaczęły rekrutować tzw.%7Å‚oÅ‚nierza powiatowego bylino powoÅ‚ywani i opÅ‚acani przezsejmiki.RzÄ…dy sejmikowe zniosÅ‚a konstytucja 1717 r.odbierajÄ…c sejmikom kompetencje wsprawach wojskowych i skarbowych.VIII.konfederacjeKonfederacje i rokoszeKonfederacje od poczÄ…tku miaÅ‚y wielkie zawiÄ…zywane podczas bezkrólewia w celu zachowaniaciÄ…gÅ‚oÅ›ci wÅ‚adzy.SÅ‚użyÅ‚a też do speÅ‚nienia zamierzeÅ„ szlachty, których nie mogÅ‚a lub nie chciaÅ‚speÅ‚nić wÅ‚adza monarsza.Rozróżniano konfederacje przy królu oraz przeciw królowi.Konfederacje przeciw królowi nie uznane przez króla zaczÄ™to nazywać rokoszami.Konfederacja zawiÄ…zywana byÅ‚a w jednym województwie i kolejne województwa mogly siÄ™ doniej przyÅ‚Ä…czyć, a gdy wiÄ™kszość województw siÄ™ do niej przyÅ‚Ä…czyÅ‚o tworzyÅ‚a siÄ™ konfederacjageneralna.Akt konfederacji spisywano i wciÄ…gano do ksiÄ…g sÄ…dowych.Konfederacja obieraÅ‚aswoiÄ… wÅ‚adzÄ™ generalność zÅ‚ożonej z marszaÅ‚ka konfederacji i konsyliarzy a także powoÅ‚aniaregimentarzy.Organem naczelnym konfederacji byÅ‚a walna rada, która odpowiadaÅ‚a sejmowi ibyÅ‚a wybierana przez sejmiki konfederackie uchwaÅ‚y zapadaÅ‚y wiÄ™kszoÅ›ciÄ… gÅ‚osówIX.UrzÄ™dy i urzÄ™dnicyUrzÄ™dy centralne…ð Ministrze dygnitarze koronni i nadworni, którzy weszli do senatu(marszaÅ‚ek wielki koronnyi nadworny, kanclerz i podkanclerzy koronnyoraz podskarbi)~ð MarszaÅ‚ek wielki koronnyéð ZarzÄ…dzaÅ‚ dworem królaéð ByÅ‚ mistrzem ceremoniiéð OkreÅ›laÅ‚ ceny żywnoÅ›ci w miejscu pobytu dworuéð WykonywaÅ‚ sÄ…downictwo w miejscu pobytu króla~ð MarszaÅ‚ek nadwornyéð ZastÄ™pca MarszaÅ‚ka Wielkiego koronnego~ð Kanclerz i podkanclerzyéð Sprawdzali czy akty wychodzÄ…ce z kancelarii królewskiej nie sÄ… sprzeczne zpraweméð Prowadzili metryki koronne i litewskiéð Kanclerz koronny stosunki z zach.éð Kanclerz litewski stosunki z wsch.~ð Podskarbi koronny i nadwornyéð ZarzÄ…dzali skarbem królewskim…ð Hetmani~ð Hetman koronny(Funkcja staÅ‚a) i Hetman polny(Podczas wojny)éð WydawaÅ‚ artykuÅ‚y hetmaÅ„skieéð MógÅ‚ karać Å›mierciÄ… podczas wojnyéð HWK MógÅ‚ przedstawiać żoÅ‚nierzy do nobilitacji lub nagrodyéð HWK miaÅ‚ prawo mieć swoich staÅ‚ych przedstawicieli w Istambule, Bakczysaraju,Budapeszcie, Jassach i Bukareszcie…ð Regimentarze~ð Funkcja zastÄ™pcza w razie braku hetmana powoÅ‚ywana przez króla…ð Referendarze(XVI w.)~ð Byli powoÅ‚ani do sÄ…dów w sÄ…dach królewskich~ð Pózniej mieli gÅ‚os doradczy w senacieUrzÄ™dy lokalneW stosunku do ludnoÅ›ci poddaÅ„czej aparat paÅ„stwowy sprawowali panowie.Posiadanie urzÄ™duziemskiego miaÅ‚o tylko prestiżowe znaczenie.WiÄ™ksze rolÄ™ jako zasiadajÄ…cy w senaciesprawowali kasztelanwie i wojewodowie oraz te urzÄ™dy które wiÄ…zaÅ‚y je z sÄ…downictwem.UrzÄ…d Starosty upodobniÅ‚ siÄ™ do urzÄ™dów ziemskich zachowal swoje funkcje administracyjne,sÄ…dowe i policyjne.Swoje kompetencje przekazywaÅ‚ głównie niższym urzÄ™dnikom:podstaroÅ›ciemu, burgrabiemu, sÄ™dziemu grodzkiemu, i innym.PorzÄ…dek starszeÅ„stwa urzÄ™dówz 1611: senatorowie, podkomorzy, starosta, chorąży, sÄ™dzia ziemski, stolnik, podczaszy,podsadek, podstoli, czeÅ›nik, Å‚owczy, Wojski, pisarz, miecznik.X.Organizacja siÅ‚ zbrojnychUpadek pospolitego ruszeniaNiestawienie siÄ™ na pospolite ruszenie karano konfiskatÄ… majÄ…tków.%7Å‚eby utrzymać pospoliteruszenie w ryzach tworzono specjalne zjazdy Okazowania zwoÅ‚ywane od czasu do czasupodczas pokoju.W ciÄ…gu XVII wieku ulegÅ‚o rozprzężeniu i ostatni raz braÅ‚o udziaÅ‚ w bitwie 1656pod WarszawÄ….Mimo to nadal oficjalnie funkcjonowaÅ‚y.Wojaka zaciężnePodczas wojny wÅ‚adca mianowaÅ‚ dowódców, którzy dopiero werbowali wojska.Podczas pokoju u schyÅ‚ku XV w.powstaÅ‚a Obrona potoczna siÅ‚a zbrojna na granicypoÅ‚udniowo wschodniej w liczbie 1500 -3000 ludzi.Dopiero na sejmie 1562-1563 uchwalonoorganizacje staÅ‚ego wojska zwanego kwarcianym(3500 - 4000), opÅ‚acanego z dochodu zkrólewszczyzn zwanego kwartÄ….Wojsko to skÅ‚adaÅ‚o siÄ™ głównie z chorÄ…gwi jazdy szlacheckiejstacjonujÄ…cej na Ukrainie.W XVII w
[ Pobierz całość w formacie PDF ]