[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Jabłonna  miejscowość położona koło Warszawy; w końcu XVIIIwieku należała do biskupa płockiego, póz
niej prymasa MichałaJerzego Poniatowskiego, który zbudował tam piękny pałac; po śmierciprymasa odziedziczył ją książę Józef Poniatowski, jego bratanek.17 Wilanów  pałac wystawiony przez króla Jana Sobieskiego nagruntach dawnego Wilanowa i otaczający go park.położone 9 km odWarszawy.18 Ignacy Potocki (1750-1809) - jeden z najbardziej wykształconychludzi w tym czasie; przywódca obozu reform w czasie SejmuCzteroletniego.19 Młodzi Tepperowie  synowie słynnego bankiera warszawskiego(patrz.przyp.48); podobnie jak ojciec żyjący wystawnie i rozrzutnie,wielbiciele angielskich koni i powozów.20 P r o t Potocki  Antoni Protazy (Prot) Potocki (zm.1801), ostatniwojewoda kijowski, jeden z tych magnatów polskich, którzy zajęli sięrozwojem przemysłu, zakładaniem manufaktur (w Machnówce podBerdyczowem), a także bankowością (założył trzy kantory bankowe ihandlowe w Warszawie).Bankructwo Teppera pociągnęło za sobątakże zamknięcie banku Potockiego.21 Pałac Radziwiłłowski  na Krakowskim Przedmieściu, obecniegmach Rady Ministrów.22 Branicki - Franciszek Ksawery Branicki (ok.1730-1819),przyjaciel króla z lat młodości, póz
niej jego wróg; w r.1772 zostałhetmanem wielkim koronnym; pijak, awanturnik i cynicznysprzedawczyk.23 P r a g a  niegdyś oddzielne miasto pod Warszawą, potem jejprzedmieście, a obecnie centralna dzielnica prawobrzeżnej Warszawy;w czasach stanisławowskich przedmieście połączone było z Warszawąmostem zbudowanym na łodziach, zdejmowanym podczas zimy;zamieszkiwała je ludność żydowska i mieszczanie trudniący sięprzede wszystkim handlem.24 Prymaria  pierwsza msza poranna.25 Wenus z Milo  słynna rzez
ba starożytna przedstawiająca boginięmiłości Afrodytę, rzymską Wenus; wykopana na wyspie Milos w r.1820, znajduje się w muzeum Louvre'u.26 A n t i n o u s  młody i piękny Grek, ulubieniec cesarzaHadriana; uosobienie męskiej urody.27 Greuze  Jean Greuze (1725-1805), malarz francuski; malowałsceny rodzajowe i pełne wdzięku główki dziewczęce.28 Boucher  Francois Boucher (1703-1770), francuski malarz,grafik i dekorator okresu rokoka; malował portrety, scenymitologiczne i pastoralne.29 Watteau - Jean Antoine Watteau (1684-1721), malarz francuski, zpochodzenia Flamand; wybitny kolorysta.Malował sceny z życiatowarzyskiego na tle krajobrazu parkowego (Najsłynniejszy obraz toWyjazd na wyspę Cytery).30 F a t a l i s t a (z tac.)  człowiek wierzący w nieuchronnośćprzeznaczenia, w fatum decydujące o przebiegu wydarzeń niezależnieod naturalnych związków przyczynowych i woli ludzkiej.31 W ę c i e r z  właściwie: w i ę c i e r z  siatka do łowienia ryb,rozpięta na drewnianych obręczach.32 Doktor Lafontaine  Leopold Lafontaine (1756-1812), chirurg,lekarz nadworny króla Stanisława Augusta Poniatowskiego.33 Aluzja do słynnej wypowiedzi Gustawa z Dziadów cz.IV.A.Mickiewicza (  Kobieto! puchu marny! ty wietrzna istoto!).Anachronizm wobec wydarzeń przedstawionych w powieści.34 M a r t e a u  malarz francuski, którego szczegóły życia nie sąznane; jego imię brzmiało najprawdopodobniej Ludwik.Przebywał wWarszawie w początkach panowania Stanisława Augusta.Wykonałdla króla portrety uczonych, zapraszanych na obiady czwartkowe,piękne portrety małych rozmiarów, robione przez niego pastelami napergaminie, odznaczały się wielkim podobieństwem.35 G r a s s i  Giuseppe Grassi (1757-1838), malarz pochodzeniawłoskiego.Przebywał w Polsce w latach 1791-1795.MalowałTadeusza Kościuszkę, księcia Józefa Poniatowskiego i wieleczarujących kobiet.36 A l e g o u t s i d e prą v e (h.)  ma gust wypaczony.37 Krakowskie Przedmieście  w tym czasie jedna z najbardziejreprezentacyjnych ulic warszawskich z pięknymi pałacami, a takżerzędem sklepów przenoszonych tu od 1778 r.ze Starego Miasta.Nowy Z
wiat - w czasach panowania Stanisława Augusta ulica dosyćjeszcze zaniedbana, z kilku murowanymi pałacykami i większościądworków drewnianych, stojących najczęściej w głębi ogrodów a odprzodu zasłoniętych parkanami.Aleja Ujazdowska - aleja wysadzonadrzewami, prowadząca do Ujazdowa, posiadłości Stanisława Augustaz renesansowym pałacem, który w 1774 r.król podarował miastu nakoszary wojskowe.38 A
azienki  znany park warszawski.Nazwa pochodzi od pałacu zkońca XVII wieku, przeznaczonego początkowo na łazienki.Pałaczostał całkowicie przebudowany w stylu klasycznym za czasówStanisława Augusta.Po wojnie odrestaurowany i udostępnionyzwiedzającym.39 K a r y k l lub karykiel(z niem.)  lekki powóz na jednego konia.40 Sale Szulca  na skarpie Solca (albo Szulca) KazimierzPoniatowski, najstarszy brat króla, założył w latach 1772-1780wspaniały ogród, ozdobiony licznymi osobliwościamiarchitektonicznymi: groty, altany, minaret turecki, a także podziemnesalony.41 Julia Potocka  sławna z urody i niezrównanego wdzięku żonaJana Potockiego, słynnego podróżnika.42 Pani Branicka Izabela Poniatowska, siostra Stanisława Augusta,żona Jana Klemensa Branickiego [ Pobierz całość w formacie PDF ]