[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.cyt., s.18-20; Z.Czuszyńska, Jakość Życia chorych w terminalnym okresie choroby nowotworowej, tamże, s.192-193.32Por.D.Kubacka-Jasiecka, Pomiędzy copingiem, a obroną.zmagania się z kryzysem choroby poprzez procesy wewnątrzpsychiczne, w: Radzenie sobie i pomoc innym w zdrowiu i chorobie, pod red.L.Szewczyka, Akademia Medyczna, Lublin 1997, s.30-31.33Por.K.Dąbrowski, Elementy filozofii rozwoju.Polskie Towarzystwo HigienyPsvphif7npi.Warszawa 1Q8Q.s.tpnźp.Dprintporaria rtn7vtvx\ma PTW.War-W literaturze przedmiotu zwraca się uwagę na to, że ludzkie cierpienie ogarnia całą osobę, a więc dotyczy ciała, psychiki i duszy34.Podkreśla się przy tym, że o ile cierpienie fizyczne można w 95% wyeliminować35, to większym problemem jest eliminowanie bólu psy-chiczno-duchowego36.M.Wałęska-Siempińska uważa, że na ten ból składa się postępująca utrata sensu życia, utrata poczucia godności ludzkiej, redukcja właściwości, cech, które stanowiły dobrostan jakości życia, utrata zdolności panowania nad ciałem i jeszcze wiele innych strat, aż do utraty życia włącznie.Świadomość umierania okazuje sięszokiem, egzystencjalnym wstrząsem, usilnym poszukiwaniem sensu życia u jego kresu37.Wiele światła przy wyjaśnianiu tego zagadnienia dostarczają badania przeprowadzone wśród pacjentów oddziałów onkologicznych.Wykazały one, że takie obszary jak sprawność fizyczna i społecznachorych pogarszały się sukcesywnie, w miarę jak pogarszał się stan ich zdrowia.Natomiast obszar emocjonalny, wyrażany zarówno przezemocje negatywne (lęk, przygnębienie, gniew), jak i pozytywne (nadzieja, radość, zaufanie) funkcjonował niejako niezależnie od tychobszarów.Obserwacje te doprowadziły do zwrócenia uwagi na rolęi znaczenie przyjmowanego przez chorą osobę poczucia sensu włas-szawa 1979, s.10-25; tenże, Wprowadzenie do higieny psychicznej, WSiP, Warszawa 1979, s.47-49,187,279-281.34Por.M.Walęska-Siempińska, Moralne problemy śmierci i umierania, dz.cyt.,s.63.35Por.J.Łuczak, Cierpienie, dz.cyt., s.57.36 Por.L.Łepska, Krople oliwy w lampie, w: Przed przejściem.Rozważania o opiece hospicyjnej, pod red.M.D.Spiewakowskiej, ks.R.Szpakowskiego SDB, Wydawnictwo Salezjańskie „iskra", Warszawa 1997, s.74-75); C.Saunders, Hospicjum św Krzysztofa, w: Sens choroby, sens śmierci, sens życia, dz.cyt., s.287.37Por.M.Walęska-Siempińska, Moralne problemy śmierci i umierania, dz.cyt.,s.64.nego cierpienia.Znajdowany w znoszonym cierpieniu zarówno sens życia, jak też sens każdej przeżywanej chwili przywracało jej równowagę emocjonalną, poczucie wewnętrznej osobowości, osobistą godność i zadowolenie z życia38.■ - • •W sytuacji stanu terminalnego, zdaniem K.de Walden-Gałuszko, szczególnie ważna staje się potrzeba pytania o sens choroby i cierpienia, których doświadcza człowiek.Zdarza się, twierdzi autorka, że to pytanie pacjent zadaje sobie po raz pierwszy i to czasami w nowych, bardzo trudnych okolicznościach swego stanu.Wtedy cały dotychczasowy jego pogląd na świat, życie, cierpienie i śmierć domagają sięweryfikacji i podlegają gruntownemu przewartościowaniu z korzyścią dla chorego.Wtedy też chory odnajduje wewnętrzną równowagę i pokój, poczucie sensu swego istnienia, które tak wydatnie zmniejsza choćby przygnębienie oraz przywraca właściwy i godny obraz samego siebie39.Na tej więc drodze człowiek chory zaczyna dostrzegać poczucie sensu w sferze zaspokojenia własnych potrzeb duchowych, jak w pokoju „czystego sumienia", zgodności własnego postępowania z uznawanym systemem wartości, harmonii ze światem, w przebaczeniu win itp.Wiąże się to często z postawami religijnymi, osobistym kontaktem z Bogiem, ułożenia z Nim, czasem od nowa, swoich spraw.Autorka wspomina rozmowy ze starymi ludźmi, którzy „spokojnie, odpowiedzialnie i godnie przygotowują się na spotkanie z Bogiem, niechcą brać środków nasennych, bo podczas długich godzin nocnychz Nim sobie rozmawiają, a śmierć traktują jak jeszcze jeden etap ży-Por.K.de Walden-Gałuszko, Ocena jakości życia uwarunkowana stanem zdrowia, w: Jakość życia w chorobie nowotwomwej [ Pobierz całość w formacie PDF ]