[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Jest onoddzielony od materii i ruchu; nazwał go gatunkami lub ideami.I właśnie przezuczestnictwo w nich każde z tych pojedynczych i postrzegalnych rzeczy zwie się:człowiekiem, koniem lub czymś takowym6.Stosownie do tego twierdził tak: Wiedza,określenia i wszystko, co należy do czynności myśli, dotyczy nie postrzegalnych ciałotaczającego nas świata ale owych niematerialnych i oddzielonych bytów; że więcdusza nie poznaje samych rzeczy cielesnych naszego świata, ale poznaje tychże rzeczygatunki oddzielone7.Ale ten jego pogląd okazuje się fałszywy z dwóch powodów: pierwsze, jeśliowe gatunki są niematerialne i nieporuszalne, to wiedza jest pozbawiona poznaniaruchu i materii (a to jest właściwe dla filozofii przyrody) no i nie istnieje możnośćdowodzenia poprzez przyczyny poruszające i materialne.Drugie, zakrawa na śmieszność: chcąc poznać rzeczy leżące przed naszymioczami, wprowadza się na widownię inne byty, które nie mogą.być ich substancją,104jako że różnią się od nich co do istnienia.Poznawszy więc owe substancje oddzielone,i tak nie moglibyśmy na podstawie tego wydawać sądu o otaczających nas rzeczachpostrzegalnych.A oto na czym, jak się zdaje, polegał błąd Platona: Wychodząc z założenia, żewszelkie poznawanie dzieje się na sposób jakowegoś upodobnienia [poznawcy doprzedmiotu poznanego], uważał, że forma przedmiotu poznanego z koniecznościznajduje się w poznawcy w taki sposób, w jaki jest w poznanym przedmiocie.Miał ito na uwadze, że forma rzeczy poznanej znajduje się w myśli w sposób powszechny,niematerialny i niewzruszalny; ukazuje to sama czynność myśli, która poznaje wsposób powszechny i na sposób jakowejś konieczności, bowiem sposób czynieniastosuje się do sposobu formy działacza.I dlatego utrzymywał, że i rzeczy poznanewinny same w sobie w ten sam sposób bytować, mianowicie w sposób niematerialny iniewzruszalny.Ale to nie jest konieczne.Wszak i po samych rzeczach postrzegalnych widać, żeforma w inny sposób jest w jednej, a w inny sposób w drugiej z nich; np.białość wjednej jest mocna, krzycząca, w drugiej wyblakła, blada; w jednej białość występujewraz ze słodkością, w drugiej bez niej.Tak samo jest i z formą rzeczy Dostrzegalnej:inaczej istnieje w rzeczy, która jest poza duszą, a inaczej w zmyśle.Bowiem zmysłformy rzeczy postrzegalnych przyjmuje bez materii; np.barwę złota bez złota.Taksamo i myśl: materialne i zmienne czy wzruszalne formy poznawcze ciał otrzymuje wsposób niematerialny i niezmienny czy niewzruszalny; przyjmuje więc wedługswojego sposobu bytowania, gdyż z zasady: przyjęte jest w.przyjmującym na sposóbprzyjmującego8.Należy więc tak powiedzieć: Dusza swoją myślą poznaje ciałapoznaniem niematerialnym, powszechnym i koniecznym.Na 1.W tym powiedzeniu Augustyn ma na uwadze to, czym myśl poznaje; niezaś to, co poznaje.A poznaje ciała myśleniem: ale nie poprzez ciała, ani nie poprzezpodobizny materialne i cielesne, ale poprzez formy poznawcze niematerialne imyślowe, a te mogą być w duszy przez swoją istotę.Na 2, Według Augustyna9, mylne jest takie twierdzenie: jak zmysł poznaje sametylko rzeczy cielesne, talk myśl poznaje same tylko rzeczy duchowe;gdyż wówczas Bóg i aniołowie nie poznawaliby rzeczy cielesnych.Powodem tejróżnicy jest to, że niższa władza nie rozciąga się na to, co należy do władzy wyższej;natomiast władza wyższa spełnia to, co należy do władzy niższej  i to w sposóbdoskonalszy10.Na 3.Każdy ruch zakłada coś nieporuszalnego; i tak, gdy zachodzizmiana jakościowa, pozostaje nieporuszoną substancja; gdy zaś następuje zmianaformy substancjalnej, pozostaje nienaruszona materia.Również i w rzeczachpodległych zmianie widać niezmienne stosunki, choć więc np.Sokrates nie zaważęsiedzi, to jednak jest nienaruszalnie, niezmiennie prawdą, że ilekroć siedzi, zostaje wjednym miejscu.Z tego też powodu nic nie 'stoi na przeszkodzie, byśmy o rzeczachporuszalnych, zmiennych, mieli wiedzę nie" wzruszoną, niezmienną11 [ Pobierz całość w formacie PDF ]