[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Tute sola mi devis iri dudek kilometrojn al la bie-no, kie oni dungis min.Kaj kia salajro! Nuntempe ¸i ne sufi-çus por bombonoj kaj kinobiletoj al dekdujara knabo.Sed la61INFANOJ EN TORENTOeLIBROplej malbona estis la malsato.Dio, kiom mi malsatis kelkafo-je! Çar tiam la laboristoj ankoraû ne komprenis, ke ili devasbatali kontraû la kapitalistoj, diris Alda, knabino, kiu antaûkelkaj tagoj ali¸is al la malgranda rondeto.La patro de Aldaantaû nelonge eklo¸is en Torento kaj malfermis malgrandangazet- kaj papervendejon.La familio venis el malproksimaloko.Alda estis sama¸a kun la knaboj, parolis multe kaj estispli vigla ol la torentaj infanoj ordinare estis. Kion vi diras? la maljunulo mire demandis.x
i emfaze ripetis la vortojn kaj aldonis: Mi malamas la ka-pitalistojn.Mi estas socialisto.La maljunulo ekridis. Socialisto vi estas? Vi? Çiu honesta homo estas socialisto.Patro kaj patrino estaskaj ankaû mi.Socialistoj ne ekzistis, kiam vi estis infano.Tialvi devis labori kaj malsati.Li rigardis ÿin ankoraû pli mire, sed ne respondis al ÿiajasertoj.Verÿajne li konvinki¸is, ke li estas tro maljuna porkompreni tian novtempan infanon.Liaj pensoj komencis vagien la pasinteco. Jes, kiom ni malsatis! En vintroj post malbona rikoltokelkafoje okazis en mia hejmo, ke ni havis nur terpomojn porman¸i, tute nenion alian.Ni man¸is ilin kun salo, kelkafoje nitrempis ilin en malnovan haringopeklon.Man¸i senpermeseestis peko.Iam mi kaj fratino estis solaj hejme, kaj ni estis tremalsataj.Fratino kuiris kaçon el akvo kaj sekalfaruno kaj niman¸is.Iel patrino poste suspektis tion kaj demandis.Ni jadevis konfesi, kaj tiam ÿi kolektis faskon da urtikoj kaj vergis62INFANOJ EN TORENTOeLIBROniajn nudajn postaîojn, ¸is la urtikoj estis eluzitaj.Ion tian vieç ne povas imagi. Çu oni do multe batis la infanojn, kiam vi estis knabo?Johano demandis. Tion vi ne povas imagi.Se la infanoj de la nuna tempoestus tiel batataj, ili certe mortus.Sed ni kutimi¸is de la plejfrua a¸o, tial ni trapasis. Kaj kiam tiuj infanoj fari¸is grandaj kaj ricevis infanojn,ili faris kiel siaj gepatroj, Johano diris.Çu ne? Eble.Sed la moroj ÿan¸i¸is.Nun oni tute ne punas lainfanojn, kaj la plej multaj estas kiel veraj satanidoj. Estas brutece bati infanojn, diris Alda forte kaj ÿiaj verdajokuloj kvazaû fajreris.Per tio oni nur malbonigas ilin.Se in-fano faras ion malbonan, oni devas paroli kun ¸i kaj klarigi,ke estas malbone fari tiel.Tiam ¸i komprenas la aferon.Se onibatas, ¸i komencas malami kaj ankaû deziras bati.Sed en tiujtempoj, kiam la pastroj tute regis, oni ne komprenis tion.La infanoj demandis pri multaj aferoj, kaj la maljunulo vo-lonte rakontis.Poste li revenis preskaû çiun agon, kaj çiam lipovis rakonti ion novan pri la malnovaj tempoj.Iun tagon Johano demandis: Vi diris, ke vi tre malsatis, kiam vi estis knabo.Kial vi neiris tien çi por serçi laboron kaj akiri monon?La maljunulo gaje ekridis. Tion vi povas imagi! Tiam ekzistis en Torento nur ordi-nara grandbieno.Sur la tuta loko, kie estas la uzino, tiam estisnur arboj kaj arbustoj, kaj tie paÿtis sin la bovinoj. Sed la fervojo kaj la stacio? Kaj çiuj domoj, la poÿtejo kajla popola domo kaj la lernejo? Ne ekzistis.Estis nur kampoj aû arbaro.Supre çe la rive-63INFANOJ EN TORENTOeLIBROro estis malgranda altforno kaj for¸ejoj, kie oni faris ÿtalon kajferon el la krudfero.Sed nur malmultaj homoj laboris tie.Nun kreskas altaj arboj tie, sed se vi iros al tiu loko, vi an-koraû povos vidi la fundamentojn.Li rakontis pri malnovtempaj homoj kaj moroj, pri lupoj,sorçado kaj fabelestaîoj.Li rakontis pri la ekkonstruo de To-rento kaj ¸ia kresko, pri la konstruo de la fervojo kaj alvenode multaj homoj.Estis interesaj rakontoj, kaj preskaû çio estis tute nova alla infanoj.La pli junaj homoj, kiuj pasigis sian libertempon çesiaj radioaparatoj, en kunvenoj kaj sur la dancejo aû en rondode kartludantoj, ne parolis pri tiaj aferoj.Eble ili eç ne sciis pritio. Kaj çion tion la laboristoj konstruis kaj faris, Alda kon-statis.Estas granda kaj bona laboro. Sed la grandaj sinjoroj donis sian monon por la konstru-ado kaj gvidis la aferojn, la maljunulo kontraûis.Sen ili cer-te ankoraû estus nur arbaro kaj kelkaj kampoj tie çi. Tamen ili faris tion nur por gajni pli da mono.Tio estasla çefa afero.Sed baldaû la laboristoj mem transprenos tion,kion ili konstruis, kaj tiam estos pli bonaj tempoj en lamondo.La maljunulo rigardis ÿin kun ioma scivolo. Vi estas kurioza knabino, li diris.Vi tiel malÿatas la supe-rulojn, la kapitalistojn, kiel vi diras [ Pobierz caÅ‚ość w formacie PDF ]