[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Nie atakujÄ… instytucji,grupy, elity, lecz formy i techniki wÅ‚adzy (co ogólnie autor okreÅ›la jako regime du savoir ).SÄ… topreferowane przez Foucaulta lokalne obszary wÅ‚adzy, miejsca dla dziaÅ‚ania intelektualistyposzczególnego, który bÄ™dÄ…c zorientowanym w konkretnych obszarach wÅ‚adzy-wiedzy, winienudostÄ™pniać efekty tej wÅ‚adzy i dyskursu.Wielu teoretyków poddawaÅ‚o w wÄ…tpliwość mo\liwość uzasadnienia pojÄ™cia oporu wramach strategicznej definicji wÅ‚adzy.Tak\e same próby wyjaÅ›nienia mechanizmu dziaÅ‚ania oporu niebyÅ‚y konsekwentne.PoczÄ…tkowo Foucault odwoÅ‚uje siÄ™ do represji i do istnienia miejsc poza wÅ‚adzÄ…,interesów, siÅ‚ rewolucyjnych, nastÄ™pnie do elementu w ciele spoÅ‚ecznym, klasach, grupach,jednostkach, który jest niepodatny na dziaÅ‚anie wÅ‚adzy, pewien odÅ›rodkowy ruch, przewrotnÄ… energiÄ™.Wszystko to jest w sprzecznoÅ›ci z wczeÅ›niejszymi twierdzeniami o wszechobecnoÅ›ci wÅ‚adzy i brakugranic dziaÅ‚ania wÅ‚adzy.Warto podkreÅ›lić, i\ mimo \e techniki wÅ‚adzy w nowoczesnychspoÅ‚eczeÅ„stwach nieustannie rzÄ…dzÄ… i kontrolujÄ… jednostki, daleko im, wedÅ‚ug Foucaulta, od peÅ‚nego290Zob.te\ Dits et Écrits, tom III, ss.267, 407.291O roli kategorii oporu we współczesnej filozofii francuskiej zob.Adam Dubik, Miejscekategorii oporu w epistemologii Emila Meyersona i Gastona Bachelarda (streszczenie artykuÅ‚uz Sympozjum podmiot poznanie dyskurs , ToruÅ„, 25-26 IV 1997 r.) w: RuchFilozoficzny , Tom LIV No 4, 1997, ss.640-642.142143ich zdyscyplinowania.Ludzka egzystencja nigdy nie zostaje zamkniÄ™ta w \elaznej klatce jaksugerowaÅ‚ Weber, lecz nieustannie wytwarza fale oporu wobec wÅ‚adzy.KoncepcjÄ™ oporu wbrew trudnoÅ›ciom w jej uzasadnieniu w pewnym sensie potwierdziÅ‚apraktyka.Historia szaleÅ„stwa mimo \e jedynie opisywaÅ‚a mechanizmy wÅ‚adzy, jakie przyczyniÅ‚y siÄ™do powstania pojÄ™cia choroby psychicznej oraz psychiatrii (obok zagadnieÅ„ wybitnieepistemologicznych), staÅ‚a siÄ™ częściÄ… antyinstytucjonalnego ruchu radykalnej psychiatrii (m.in.antypsychiatrii).W ten sposób, Foucault wyznaczyÅ‚ strategiczne miejsca wÅ‚adzy, które mogÅ‚yjednoczeÅ›nie stać siÄ™ punktami oporu wobec relacji wÅ‚adzy potwierdzajÄ…cych ówczesny status quopsychiatrii.Jak stwierdza w wywiadzie przeprowadzonym w roku 1975, z okazji ukazania siÄ™ ksiÄ…\kiSurveiller et punir: Wszystkie moje ksiÄ…\ki, czy Histoire de la folie, czy ta, sÄ… jak gdyby maÅ‚ymi skrzynkami znarzÄ™dziami (des petites boîtes à outils).JeÅ›li ludzie chcÄ… je otworzyć i uczynić u\ytek z takiego itakiego zdania czy idei, takiej czy innej analizy, jak gdyby u\ywali Å›rubokrÄ™ta czy klucza w celuzmniejszenia rewiru czy zdyskwalifikowania systemów wÅ‚adzy, wÅ‚Ä…czajÄ…c w to nawet te, którepochodzÄ… z moich ksiÄ…\ek, to bardzo dobrze 292.3.5.Podmiot i wÅ‚adzaZagadnienie oporu wobec wÅ‚adzy, częściowo pod wpÅ‚ywem wielu krytyk, w sposób bardziejprzekonujÄ…cy Foucault bÄ™dzie siÄ™ staraÅ‚ uzasadnić w swych analizach z lat 80-tych, kiedy wprowadzido swych rozwa\aÅ„ pojÄ™cie wolnoÅ›ci oraz wolnego podmiotu: WÅ‚adzÄ™ sprawuje siÄ™ tylko nadwolnymi podmiotami i tylko w tej mierze, w jakiej one sÄ… wolne.(& ).WÅ‚adzy oraz swobodnejodmowy podporzÄ…dkowania nie da siÄ™ zatem oddzielić od siebie.(& ).Nieprzejednana wolność tkwiw samym sercu stosunku wÅ‚adzy i zatem stawia wÅ‚adzÄ™ przed nieustannym wyzwaniem (PIW, s.187-188).W eseju o Kancie Co to jest OÅ›wiecenie? bÄ™dzie z kolei twierdziÅ‚, \e jego antymetafizycznyi antyteoretyczny, a przede wszystkim krytyczny projekt posiada metodologicznÄ… spójność, jako \ejednoczeÅ›nie dotyczy technologicznych rodzajów racjonalnoÅ›ci oraz strategicznych gier wolnoÅ›ci.3.5.1.SubiektywizacjaFoucault, zapewne pod wpÅ‚ywem dialogu za szkoÅ‚Ä… frankfurckÄ…, w latach 80-tych stara siÄ™zró\nicować i klasyfikować rodzaje wÅ‚adzy, aby nakreÅ›lić specyfikÄ™ wÅ‚asnego podejÅ›ciateoretycznego.W eseju WÅ‚adza i podmiot, mówi o trzech odmianach walki, i wyró\nia: (1) dominacjÄ™(etnicznÄ…, spoÅ‚ecznÄ… i religijnÄ…), szczególnie silnie obecnÄ… w spoÅ‚eczeÅ„stwach feudalnych, (2)eksploatacjÄ™, która oddziela jednostki od tego, co wytwarzajÄ… , szczególnie intensywnie obecnÄ… wwieku XIX, i (3) upodmiotowienie, które odpowiada - wiÄ™ziom, które przykuwajÄ… jednostkÄ™ do niejsamej i przez to podporzÄ…dkujÄ… innym.292M.Foucault, Des supplices aux cellules, Le Monde , 21 févier 1975.143144WÅ‚aÅ›nie upodmiotowienie, jako szereg mechanizmów spoÅ‚ecznych, które przyczyniÅ‚y siÄ™ do wyprodukowania prawdy o podmiocie subiektywizacja , przewa\a, zdaniem Foucaulta, wewspółczesnym spoÅ‚eczeÅ„stwie i jest efektem pojawienia siÄ™ nowej wÅ‚adzy politycznej paÅ„stwa, którenie tylko, jak siÄ™ zwykle sÄ…dzi, totalizuje, ale które dziÄ™ki politycznym technologiom jednostkÄ™indywidualizuje
[ Pobierz całość w formacie PDF ]