[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Organy niższych szczebli podlegają jedynienadzorowi i kontroli sprawowanemu w imieniu państwa przez organy władzy i administracjipaństwowej.Ingerencja zewnętrzna jest dopuszczalna tylko w zakresie i formach określonych przezustawę.Samodzielność samorządu terytorialnego obejmuje różne aspekty:- ustrojowy, sprowadzający się do wolnych wyborów w ramach danego terytorium, możliwościsprawowania władztwa przez wspólnotę samorządową, w tym niezależności od władzy państwowej,stanowienia prawa miejscowego, wydawania decyzji w sprawach indywidualnych, zawierania umówcywilnoprawnych,124/231- organizacyjny, dotyczący powołania jednostek zasadniczego podziału administracyjnego i odrębnychniezależnych wzajemnie struktur,- administracyjnoprawny, wyrażający się w wykonywaniu własnych zadań i kompetencji orazposiadaniu osobowości prawnej,- ekonomiczno-finansowy, przejawiający się w posiadaniu własnego mienia i środków finansowych wramach samodzielnych budżetów, prawa do dysponowania nimi, czyli samodzielności finansowej.Samodzielność finansowa wyrażona może być jako szczególna, odrębna zasada dotycząca:- gwarantowania dochodów, w tym władztwa podatkowego ograniczonego prawem, oraz możliwościpozyskiwania innych środków finansowych,- samodzielności uchwalania budżetów regionalnych i lokalnych,- dokonywania wydatków w ramach gospodarki budżetowej oraz- określania, w granicach prawa, metod i form działania, w szczególności dostosowania dochodów iwydatków do zakresu działań i wyboru najkorzystniejszej formy organizacyjnej gospodarki finansowej.Samodzielność finansową można rozumieć także jako uprawnienie, wyrażone w ustawie, doposiadania wystarczających do realizacji zadań samorządu środków finansowych przez jednostkisamorządowe.Zobowiązuje to państwo do zapewnienia możliwości osiągnięcia odpowiednich(niezbędnych) środków do realizacji zadań wykonywanych przez te jednostki.Wśród tych środkówfinansowych dominować powinny dochody własne (por.szerzej rozdział III pkt 4).Samodzielność finansowa nie oznacza jednak ani autonomii finansowej, ani samofinansowania.Niemoże być, według Trybunału Konstytucyjnego, absolutyzowana, interpretowana według swobodnegouznania, jako pełna autonomia w zakresie gospodarowania pozyskanymi środkami finansowymi.Niema ona charakteru bezwzględnego, granice jej wyznacza określony Konstytucją RP i ustawami zakresdziałania, doznaje ona także wielu ograniczeń dotyczących procedury planowania i dysponowaniaśrodkami pieniężnymi, władztwa podatkowego, zarządzania długiem publicznym, finansowaniadeficytu budżetowego oraz ich limitów, wraz z procedurami ostrożnościowymi i sanacyjnymi, czy teżograniczeń z zakresu dyscypliny finansów publicznych, nadzoru i kontroli nad działalnością jednosteksamorządu terytorialnego itd.Prawa samorządu gwarantowane konstytucyjnie nie mogą być, wedługinnego orzeczenia Trybunału, przedmiotem ingerencji ustawowej w sposób ograniczający lubznoszący ich istotę.1.3.Ewolucja systemu1.3.1.Okres międzywojennyObecny system finansowy samorządu terytorialnego ukształtowany został w drodze ewolucji od 1990r.Bazą jednak obecnych aktów prawnych były przepisy z okresu międzywojennego, jak i regulacjeprawne państw zachodnich, w szczególności systemy francuskie i niemieckie.Gospodarka finansowa samorządu terytorialnego okresu międzywojennego ewoluowała pod wpływemdużych wahań koniunktury gospodarczej oraz jej zróżnicowania w poszczególnych częściach kraju.Charakteryzowała się różnorodnością systemu organizacyjnego i prawnego, różnym zakresemsamodzielności w poszczególnych częściach byłych zaborów i nadzorem władz państwowych,odrębnością problemów gmin wiejskich i miejskich, różnym ich stanem majątkowym.Ujednolicenieorganizacji i zakresu działania samorządu terytorialnego nastąpiło dopiero 15 lat po odzyskaniuniepodległości na mocy ustawy z 23 marca 1933 r.o częściowej zmianie ustroju samorząduterytorialnego.Wyróżnić można cztery etapy historyczne tego okresu:1) lata 1918-1924, w których postępująca inflacja powodowała trudności finansowania zadań gmin, wszczególności miast; ciężar zadań inwestycji infrastrukturalnych został przez rząd przerzucony nasamorządy miejskie, przy ograniczeniu źródeł ich dochodów, dotkliwym zwłaszcza w dzielnicy byłegozaboru pruskiego,2) okres 1924-1929, zainicjowany reformą pieniężną, cechowała stabilizacja i ożywienie gospodarczeod 1926 r [ Pobierz całość w formacie PDF ]