[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Pod wpÅ‚ywem jego teorii wyobrażeÅ„ zbiorowych dokonaÅ‚ też sÅ‚ynnego rozróżnienia mowy jednostkowej ( parole ) i jÄ™zyka, który jest wÅ‚asnoÅ›ciÄ… caÅ‚ej spoÅ‚ecznoÅ›ci i który znajdujÄ…c siÄ™ w Å›wiadomoÅ›ci jÄ™zykowejkażdej jednostki determinuje okreÅ›lonÄ… strukturÄ™ mowy indywidualnej (»langue«).523 JÄ™zyk  langue , jako sÅ‚użący komunikowaniu siÄ™ spoÅ‚ecznoÅ›ci, ma charakter obowiÄ…zujÄ…cy, nie możebyć dowolnie zmieniany.Jednostka, w ramach swojej  parole może oczywiÅ›cie okreÅ›laćobiekty dowolnymi zbitkami dz
więkowymi, jeśli jednak nie będą one zgodne ze zobiektywizo-wanymi społecznie, obowiązującymi, pozostaną bełkotem i zaburzeniem, a więc faktem irrele-wantnym nieistotnym.Język bowiem (zgodnie z tym, co w odniesieniu do kultury, przejęła odEmila Durkheima i odrodzona etnologia) ma  powtórzmy  charakter społeczny; w tym też itylko tym sensie jest obowiązujący. W tym i tylko w tym sensie  podkreślenie to jest o tyleistotne, że z drugiej strony ma on charakter konwencjonalny, dowolny.Konkretne powiązaniastrony dz
więkowej znaków językowych ze znaczeniową zmieniają się wszakże od języka do ję-zyka, co wskazuje, że powstał przypadkowo właśnie, dowolnie.Innymi słowy: zbiór dz
więków p-a-r-a nie ma sam w sobie nic wspólnego z wyglądem pary wodnej, odgłosami wydawanymiprzez maszynę parową itp. może równie dobrze oznaczać lotne H2O, jak gatunek ssaka lub ro-śliny, stan umysłu, czy cokolwiek innego.Fakt, iż w języku Polaków oznacza akurat wodę wokreślanym stanie skupienia, jest dziełem przypadku  elementem konwencji, która dopiero wwyniku obiektywizacji społecznej staje się obowiązująca.Stratą czasu byłoby więc doszukiwa-nie się jakowychś związków podobieństwa czy zależności pomiędzy stroną dz
więkową i zna-czeniową (że np.gęś, bo gę-gę-gę),524 daremne byłoby empiryczne racjonalizowanie konwencji.Jednocześnie nie można zapominać, że ten sam zbiór dz
więków  p-a-r-a może, w ramach tejsamej konwencji językowej, mieć również zupełnie inne znaczenie, np.: para kochanków, parabutów, para  moneta turecka, para  przedrostek oznaczający podrzędność (paraliturgia) lubpodobieństwo (parafraza), para  par (lord) w dopełniaczu lub bierniku itd.Wszystkie owe  pa-ra są dz
więkowo równorzędne, toteż ich znaczenie odczytać można tylko poprzez kontekst,analizę umiejscowienia konkretnych  para w systemie.Wreszcie  podobne znaczone oddanebyć może przez szereg znaczących np.para (kochanków) = zakochani, couple, duet, chodzącyze sobą, mający się ku sobie itp.By więc uchwycić precyzyjnie sens użycia w danym kontekściesłowa para, zastanowić się jeszcze należy, dlaczego spośród możliwych desygnatów idei dwojgaludzi pozostających ze sobą w szczególnie bliskich związkach, ten właśnie, a nie inny został tuwybrany.W tłumaczeniu na język kultury wygląda to w najprostszym przypadku następująco: osobnikX przekazuje nam jakiś komunikat podnosząc rękę w górę.Wiemy, że znak ten (założenie) macharakter konwencjonalny, nie usiłujemy więc szukać jego wytłumaczenia np.w tiku nerwo-wym osobnika X, sięgamy natomiast do słownikowego niejako zakresu treści, które może sym-bolizować podniesiona ręka; okazuje się, że może być ona znakiem: wolnego przejazdu (mili-cjant na skrzyżowaniu), początku (starter na zawodach), odwagi ( Warszawa jedna twojej mocysię urąga / Podnosi na cię rękę. 525), złych zamiarów ( Za tę dłoń podniesioną nad Polską 523M.Ivi%0ń Kierunki w lingwistyce, Wrocław 1966, s.116.524Z.Sokolewicz Wprowadzenie do etnologii, Warszawa 1974, s.26.525A.Mickiewicz Reduta Ordona, w.39-40.73kula w łeb! 526), wezwania do modlitwy,527 błogosławieństwa ( Podnieś rękę, Boże Dziecię!528),proroczego natchnienia,529 kosmogonii,530 eschatologii ( a gdy rękę podniesie  świat znik-nie 531), głosowania tak lub nie, ułaskawienia (cesarz rzymski podczas igrzysk), egzekucji( Oficer go nie widzi.rękę podniósł w górę 532), radości, pozdrowienia, powitania i pożegnaniawładzy,533 a nawet krzywdy do pomszczenia ( Wpadli w tłum;  ale długo ta ręka ku niebu [.]Ta ręka i ta głowa zostały mi w oku [.] Jeśli zapomnę o nich, Ty, Boże na niebie / Zapomnij omnie 534).Nasze spotkanie z osobnikiem X ma jednak miejsce w Polsce A.D.1980, przed ka-wiarnią  U Ekonomistów.Kontekst ten łatwo sprowadza nasze możliwości wyboru do jednegotylko znaczenia podniesionej ręki X  powitania [ Pobierz całość w formacie PDF ]