[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Teraz załóżmy, że przez ostatnich kilka lat sporo czasu przeznaczyłeś na napinanie mięśniprzed każdym biegiem.W takim przypadku informacja zakomunikowana przez Arnota niejest dla ciebie korzystna.Czujesz się zaniepokojony.Jeśli dajesz wiarę wynikom badań, totwoje przeszłe zachowanie nie wydaje się rozsądne  rzeczywiście, dokonując retrospekcji,czujesz, że było ono wręcz absurdalne.Zatem będziesz próbował znalez
ć sposób nazdyskredytowanie owych odkryć  nawet posuwając się do zakwestionowania uczciwościnaukowców, jak czyniły to niektóre osoby w Parku Centralnym w Nowym Jorku.Uczucieprzykrego napięcia spowodowane informacją, którą jest sprzeczna z naszym wyobrażeniemsiebie jako osoby rozsądnej i sensownej, nazywa się dysonansem poznawczym (Aronson,1992; Brehm, Cohen, 1962; Festinger, 1957; Festinger, Aronson, 1960).dysonans poznawczy: popęd spowodowany poczuciem dyskomfortu, pierwotnie definiowanyjako konsekwencja utrzymywania dwóch lub więcej niezgodnych ze sobą elementówpoznawczych, następnie określany jako konsekwencja zaangażowania się w działanie, którejest sprzeczne z koncepcją siebie jako osoby przyzwoitej i rozsądnejelementy poznawcze: myśli, uczucia, przekonania bądz
wiedza o czymśLeon Festinger (1957) dysonans definiował jako niezgodność między dwoma elementamipoznawczymi.Mamy wiele przekonań na temat nas samych oraz na temat świata i czasami teprzekonania są wzajemnie sprzeczne.Wez
my jako przykład ludzi, którzy palą papierosy.Jestbardzo prawdopodobne, że pojawią się u nich sprzeczne ze sobą elementy poznawcze wiedza o tym, że palą, z jednej strony i wiedza o tym, że palenie papierosów może byćprzyczyną poważnych problemów zdrowotnych, z drugiej strony.Z definicji, którą podałFestinger, wynika, że gdy dwa elementy są ze sobą niezgodne, to ludzie doświadczająswoistego napięcia psychologicznego zwanego dysonansem.Czy rzeczywiście jakakolwiek niezgodność między elementami poznawczymi wywołujedysonans? Gdyby można było zajrzeć do czyjejś głowy i zbadać istniejące tam przekonania,to niewątpliwie okazałoby się, że niektóre z nich są ze sobą sprzeczne, ale jednocześnie niepowodują dużego dysonansu, czyli stanu przykrego napięcia.Na przykład możemy uważać,że należy być czystym i schludnym, a pewnego dnia zostawić otwartą tubkę pasty do zębów.Dla większości z nas ta niezgodność nie będzie szczególnie niepokojąca.Inne rodzajeniezgodności, takie jak sprzeczność między następującymi elementami poznawczymi:  Palępapierosy" oraz  Palenie papierosów może mnie zabić", najprawdopodobniej spowodująznacznie większy dysonans.Jak wskazuje powyższy przykład, nie wszystkie niezgodności poznawcze są jednakowoniepokojące.W miarę jak rozwijała się teoria, coraz bardziej było jasne, że największeprawdopodobieństwo pojawienia się dysonansu jest wtedy, gdy zrobimy coś lub dowiemy sięczegoś, co zagraża naszemu wyobrażeniu siebie, przez zaistnienie niezgodności między tym,kim sądzimy, że jesteśmy, a tym, jak się zachowujemy  to znaczy przez działania lub myśli,które zagrażają naszej samoocenie (Aronson, 1969; Greenwald, Ronis, 1978; Thibodeau,Aronson, 1992).Mówiąc krótko, dysonans poznawczy wystąpi wtedy, gdy czujemy sięniemądrzy lub niemoralni.RYCINA 3.1.Jak redukujemy dysonans poznawczy [.]Dysonans poznawczy wywołuje uczucie dyskomfortu, a zatem pobudza do podjęcia prób jegozredukowania, w taki sam sposób jak głód lub pragnienie pobudza nas do jedzenia lub picia.Jednak inaczej niż w przypadku głodu lub pragnienia  różne sposoby redukowaniadysonansu prowadzą do interesujących zachowań.Jak zredukować dysonans? Możemy tozrobić na trzy podstawowe sposoby:" Przez zmianę naszego zachowania  tak, aby było ono zgodne z dysonansowymelementem poznawczym." Przez uzasadnienie naszego zachowania  zmieniając jeden z elementówpoznawczych tak, aby był on mniej sprzeczny (a zatem bardziej zgodny) zzachowaniem [ Pobierz całość w formacie PDF ]