[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.; pózniejsze są tatarskie i arabskie; monety zaś tam wykopywane mają napisytatarskie i kufijskie.Zjeżdżali się w Bolgarze kupcy ormiańscy i azjatyccy na międzynarodowe jarmarkijuż w VI wieku, a więc w czasach, kiedy o Słowiańszczyznie wschodniej historyk nie ma jeszcze nic dopowiedzenia.Znaczny odłam tych Bułgarów począł już w VI wieku emigrować wzdłuż Wołgi, Kaspiku istepów czarnomorskich aż nad dolny Dunaj.Stąd rozpoczęli napady na posiadłości bizantyńskie.W tymże czasie (615-630) utraciło Bizancjum resztki swych posiadłości w Hiszpanii, gdzieWizygotowie pokonywali raz po raz wojska bizantyńskie.W Italii egzarchat utrzymywał się, leczwybuchały powstania.Egzarcha Jan był zamordowany w Rawennie w 616 r., a następca jego, Eleuteriusz,uważał, że ocali się, przyłączając się do przeciwników panowania bizantyńskiego; ogłosił się cesarzem iruszył na Rzym w r.619.Nie powiodło mu się, lecz sam fakt świadczy o stosunkach w Italii, ocałkowitym podminowaniu bizantyńskiego zwierzchnictwa32).Dworom: cesarskiemu i patriarszemu zależało jednak najbardziej na dalszym ciągu wojenperskich, w ogóle o wiele bardziej na Wschodzie niż na Zachodzie.Rządząc się nadal urojeniami, ubiegano się na nowo o jakieś wyznanie wiary, któreby zjednoczyło ludy całego imperium i dopomogło wten sposób przywrócić dawne granice.Patriarcha Sergiusz wynalazł tzw.monotelizm: ponad dwiemanaturami, zjednoczonymi w osobie Chrystusa, unosi się energia jedyna .Począł propagować tę doktrynęw 616 r., a trzy lata tej propagandy wystarczyły, by utracić Egipt.W takich okolicznościach runęli Persowie w r.619 na Egipt; zapędzili się aż w dół Nilu, nienapotykając nigdzie na opór.Monofizytyzm był tam od początku VII w.zaiste wszechmocnym a ludnośćprzejęta była takim wstrętem do Bizancjum, iż wolała nieochrzczonych Persów33).Od roku 623 wszcząłHerakliusz ofensywę i sam osobiście prowadził akcję, czego nie bywało od czasu TeodozegoWielkiego34).Szczęście wojenne było nader zmienne.W roku 625 odebrano Persom wszystkie zdobyczewojenne do Pontu.W następnym roku29) O czółnach takich zob. O wielości cywilizacyj", str.I, Dzieje Rosji" I 25.30) D M 215, 216.31) D M.151.32) D 505, 534, 539, 540.33) D M 144, 145.34) D M 217, 218.Na ten czas przypada początek kultu N.M.P.Zwycięskiej.Hymn dziękczynny ułożony przezpatriarchę Sergiusza śpiewa się dotychczas w liturgii bizantyńskiej w sobotę 5 tygodnia wielkiego postu. 181złączyli z Persami broń Awarowie i Bułgarzy; ledwie wytrzymano oblężenie stolicy, lecz wyszłosię obronną ręką35).Ponowna ofensywa, podjęta przeciw Persom w roku 627 była natomiast pomyślna.Dzięki czterdziestu tysiącom konnicy, sprowadzonej ze sprzymierzonej Chazarii36), odnoszono takiezwycięstwa, iż we wrześniu roku 629 wszedł Herakliusz do stolicy jako triumfator, który pokonał wroga,któremu nie dało rady ani dawne cesarstwo rzymskie.Po śmierci Kozroesa nastały w Persji gwałtownewojny domowe i długoletnie, co czyniło niemożliwym wznowienie perskiej potęgi37).Zwycięski Herakliusz, pogromca króla królów" na utwierdzenie triumfu Bizancjum przejął tytułmonarszy perski.Odtąd cesarze bizantyńscy używają oficjalnie tytułu basileus".Oznaczać to miało, żezakończyły się wojny perskie, bo Grek staje się następcą władców perskich i panem zwierzchnim Persji(okrojonej do prowincji na wschód najbardziej wysuniętych), ale też zarazem oznaczało to, choćnieświadomie, że cesarze bizantyńscy stają się orientalnymi monarchami.Wojny perskie zakończyły siętedy upadkiem państwa perskiego, lecz zarazem ostateczną cywilizacyjną przewagą Azji w Bizancjum.Utwierdzono i stwierdzono ostatecznie to, co zaczęło się jeszcze za Dioklecjana.Cesarstwo bizantyńskie staje się państwem bezwzględnie azjatyckim.Pełny nowy tytuł bizantyńskiego władcy brzmiał: pistos en Christo to theo basileus 38), a więcmonarcha prawowierny.Nie trudno być prawowiernym, gdy się samemu jest zwierzchnikiem kościoła zwładzą zwoływania soborów i rozstrzygania wątpliwości dogmatycznych!Niezwłocznie po perskim triumfie kazał cesarz odbyć synod w r.630 w Teodoseopolis, który miałsłużyć do narzucenia monotelizmu; niektórzy biskupi ulegli naciskowi rządu
[ Pobierz całość w formacie PDF ]