[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Druga fazą terapii behawioralnej jest motywowanie pacjenta do zmiany.Pracaterapeuty ukierunkowaną jest tu na doprowadzenie do tego, aby pacjent przyjąłodpowiedzialność za podjęcie psychoterapii, oraz na wzbudzenie pozytywnych oczekiwańwobec leczenia] (por.Emmelkamp 1977).W tej fazie następuje także ustalenie kontraktuterapeutycznego.Pacjent określa zakres zmian we własnym zachowaniu, których spodziewasię po leczeniu; sam wyznacza więc cel psychoterapii.Terapeuta natomiast wyjaśniamechanizm powstawania nieprawidłowych nawyków i proponuje określone proceduryterapeutyczne, tłumacząc mechanizm ich oddziaływania.Podkreśla równocześnie szacunekdla decyzji pacjenta w sprawie ich zastosowania (np.Chambless i in.1986, Marks i Gosh1987, Rosę 1977, Wolpe 1973).Istotną kwestią w tej fazie terapii jest/podjęcie decyzji o tym,które ze wskazywanych przez pacjenta zachowań można w procesie psychoterapiizmodyfikować.Na przykład w przypadku pacjenta zgłaszającego się na psychoterapię zpowodu homoseksualizmu, terapia może być ukierunkowana na zmianę jego zachowańseksualnych lub zachowań wynikających z odrzucenia społecznego (Grasha i Kirschenbaum1980).Nie zawsze oczekiwania pacjenta wobec terapii są realistyczne, o czym terapeutabezpośrednio informuje i modyfikuje pierwotne cele terapii.Kolejna faza terapii behawioralnej polega na zastosowaniu procedurterapeutycznych.Behawioryści wypracowali wiele specyficznych dla tego kierunku technikwprowadzania zmian (por.Meyer i Chesser 1973).Opierają się one na scharakteryzowanychwcześniej sposobach uczenia się, tj.na warunkowaniu klasycznym, sprawczym imodelowaniuJ(por.np.Rosę 1977, Wolpe 1973).Przykładem wykorzystania zasadwarunkowania klasycznego w modyfikowaniu zachowań jest technika systematycznejdesensytyzacji opracowana przez Wolpe'go (1973), udoskonalona szeroko stosowana takżem.in.przez Lazarusa (1964).Technika ta służy do przewarunkowywania reakcji lękowych zapomocą bodz
ca konfliktowego.Reakcja lękowa ulega zahamowaniu w rezultacierównoczesnego wywoływania stanu przeciwstawnego pod względem fizjologicznym do stanulęku.Najczęściej bywa nim relaksacja mięśniowa, rzadziej  medytacja transcendentalna,hipnoza.Napięcie emocjonalne można obniżyć również przez stosowanie środkówfarmakologicznych.W stanie relaksu pacjent poddawany jest ekspozycji bodz
cówlękotwórczych, które mogą mieć charakter wyobrażeniowy lub realny.Lęk w stosunku dookreślonego bodz
ca zostaje wygaszony dzięki połączeniu tego bodz
ca z poczuciemodprężenia.Działa tu prawo wzajemnego hamowania, zgodnie z którym przyjmuje się, iż jeślireakcja hamująca lęk może wystąpić w obecności bodz
ców wywołujących ten lęk, toskojarzenie między tymi bodz
cami a lękiem będzie słabło (Wolpe 1973).Analogiczną dostanu relaksacyjnego funkcję w fobiach społecznych mogą pełnić zachowania asertywne.Pacjent z fobią społeczną zachęcany jest w terapii do zachowania się asertywnego wsytuacjach pierwotnie wzbudzających lęk.Zachowania te, przeciwstawne do nawykureagowania lękiem, hamują go, osłabiając tym samym dezadaptacyjny nawyk.Zasady warunkowania sprawczego stosowane są w postaci: pozbawiania człowiekawzmocnień lub stosowania wzmocnień awersyjnych za zachowania niepożądane oraznagradzania nawyków pożądanych.Przykładem modyfikacji zachowań przez pozbawianiewzmocnień ze zachowania niepożądane jest technika implozywna, wykorzystywana wleczeniu stanów lękowych.Polega ona na pełnym doświadczaniu przez pacjenta lęku wokreślonych sytuacjach zamiast ich unikania, bądz
uciekania.Ucieczka traktowana jest jakowzmocnienie pozytywne nawyku reagowania lękiem, gdyż w jej rezultacie lęk ulega redukcji [ Pobierz całość w formacie PDF ]