[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Nie atakują instytucji,grupy, elity, lecz formy i techniki władzy (co ogólnie autor określa jako regime du savoir ).Są topreferowane przez Foucaulta lokalne obszary władzy, miejsca dla działania intelektualistyposzczególnego, który będąc zorientowanym w konkretnych obszarach władzy-wiedzy, winienudostępniać efekty tej władzy i dyskursu.Wielu teoretyków poddawało w wątpliwość mo\liwość uzasadnienia pojęcia oporu wramach strategicznej definicji władzy.Tak\e same próby wyjaśnienia mechanizmu działania oporu niebyły konsekwentne.Początkowo Foucault odwołuje się do represji i do istnienia miejsc poza władzą,interesów, sił rewolucyjnych, następnie do elementu w ciele społecznym, klasach, grupach,jednostkach, który jest niepodatny na działanie władzy, pewien odśrodkowy ruch, przewrotną energię.Wszystko to jest w sprzeczności z wcześniejszymi twierdzeniami o wszechobecności władzy i brakugranic działania władzy.Warto podkreślić, i\ mimo \e techniki władzy w nowoczesnychspołeczeństwach nieustannie rządzą i kontrolują jednostki, daleko im, według Foucaulta, od pełnego290Zob.te\ Dits et �crits, tom III, ss.267, 407.291O roli kategorii oporu we współczesnej filozofii francuskiej zob.Adam Dubik, Miejscekategorii oporu w epistemologii Emila Meyersona i Gastona Bachelarda (streszczenie artykułuz Sympozjum podmiot poznanie dyskurs , Toruń, 25-26 IV 1997 r.) w: RuchFilozoficzny , Tom LIV No 4, 1997, ss.640-642.142 143ich zdyscyplinowania.Ludzka egzystencja nigdy nie zostaje zamknięta w \elaznej klatce jaksugerował Weber, lecz nieustannie wytwarza fale oporu wobec władzy.Koncepcję oporu wbrew trudnościom w jej uzasadnieniu w pewnym sensie potwierdziłapraktyka.Historia szaleństwa mimo \e jedynie opisywała mechanizmy władzy, jakie przyczyniły siędo powstania pojęcia choroby psychicznej oraz psychiatrii (obok zagadnień wybitnieepistemologicznych), stała się częścią antyinstytucjonalnego ruchu radykalnej psychiatrii (m.in.antypsychiatrii).W ten sposób, Foucault wyznaczył strategiczne miejsca władzy, które mogłyjednocześnie stać się punktami oporu wobec relacji władzy potwierdzających ówczesny status quopsychiatrii.Jak stwierdza w wywiadzie przeprowadzonym w roku 1975, z okazji ukazania się ksią\kiSurveiller et punir: Wszystkie moje ksią\ki, czy Histoire de la folie, czy ta, są jak gdyby małymi skrzynkami znarzędziami (des petites bo�tes � outils).Jeśli ludzie chcą je otworzyć i uczynić u\ytek z takiego itakiego zdania czy idei, takiej czy innej analizy, jak gdyby u\ywali śrubokręta czy klucza w celuzmniejszenia rewiru czy zdyskwalifikowania systemów władzy, włączając w to nawet te, którepochodzą z moich ksią\ek, to bardzo dobrze 292.3.5.Podmiot i władzaZagadnienie oporu wobec władzy, częściowo pod wpływem wielu krytyk, w sposób bardziejprzekonujący Foucault będzie się starał uzasadnić w swych analizach z lat 80-tych, kiedy wprowadzido swych rozwa\ań pojęcie wolności oraz wolnego podmiotu: Władzę sprawuje się tylko nadwolnymi podmiotami i tylko w tej mierze, w jakiej one są wolne.(& ).Władzy oraz swobodnejodmowy podporządkowania nie da się zatem oddzielić od siebie.(& ).Nieprzejednana wolność tkwiw samym sercu stosunku władzy i zatem stawia władzę przed nieustannym wyzwaniem (PIW, s.187-188).W eseju o Kancie Co to jest Oświecenie? będzie z kolei twierdził, \e jego antymetafizycznyi antyteoretyczny, a przede wszystkim krytyczny projekt posiada metodologiczną spójność, jako \ejednocześnie dotyczy technologicznych rodzajów racjonalności oraz strategicznych gier wolności .3.5.1.SubiektywizacjaFoucault, zapewne pod wpływem dialogu za szkołą frankfurcką, w latach 80-tych stara sięzró\nicować i klasyfikować rodzaje władzy, aby nakreślić specyfikę własnego podejściateoretycznego.W eseju Władza i podmiot, mówi o trzech odmianach walki, i wyró\nia: (1) dominację(etniczną, społeczną i religijną), szczególnie silnie obecną w społeczeństwach feudalnych, (2)eksploatację, która oddziela jednostki od tego, co wytwarzają , szczególnie intensywnie obecną wwieku XIX, i (3) upodmiotowienie, które odpowiada - więziom, które przykuwają jednostkę do niejsamej i przez to podporządkują innym .292M.Foucault, Des supplices aux cellules, Le Monde , 21 f�vier 1975.143 144Właśnie upodmiotowienie, jako szereg mechanizmów społecznych, które przyczyniły się do wyprodukowania prawdy o podmiocie subiektywizacja , przewa\a, zdaniem Foucaulta, wewspółczesnym społeczeństwie i jest efektem pojawienia się nowej władzy politycznej państwa, którenie tylko, jak się zwykle sądzi, totalizuje, ale które dzięki politycznym technologiom jednostkęindywidualizuje
[ Pobierz całość w formacie PDF ]