[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Przez co kapitalizm staje się coraz bardziej demokratycznym systemem i realizuje harmonie interesów wszystkich warstw i klas społecznych.Koncepcja ta „uderza” w marksizm.52) TEORIA ROZWOJU GOSPODARCZEGO SCHUMPETERA.J.A.Schumpeter (1883-1950) wywodził się ze szkoły austriackiej.Rozgłos przyniosło mu dzieło: „Teoria rozwoju gospodarczego” (1912).Punktem wyjścia analizy Schumpetera jest gospodarka styczna jak ją nazywa, ruch okrężny życia gospodarczego.W ramach tej gospodarki procesy ekonomiczne mają charakter wyłącznie adaptacyjny, a w całości wytwarzanego produktu ulega podziałowi pomiędzy dwa podstawowe czynniki produkcji: pracę i ziemię.Kapitał, jako samodzielny czynnik produkcji nie otrzymuje żadnego wynagrodzenia.Dobry przedsiębiorca potrafi wykorzystać wynalazki i osiągnięcia nauki.Dynamiczna gospodarka nie jest jednak wolna od wahań w procesie rozwojowym, jak o tym świadczą cykle gospodarcze.Dobra kapitałowe, które są zainwestowane otrzymują tylko zwrot poniesionych nakładów.Zysk jako odrębny dochód powstaje dopiero w warunkach rozwoju gospodarczego a więc w gospodarce dynamicznej.Rozwój ten jest rezultatem działalności “przedsiębiorców”, którzy wprowadzają innowacje.Innowacja to produkcja nowych towarów, zastosowanie nowej techniki, odkrycie nowych źródeł surowców, nowych rynków zbytu, wprowadzenie nowej organizacji i produkcji.Innowacje powodują obniżkę kosztów i stwarzają możliwość obniżki cen.Schumpeter powiada: “Bodźcem dla inwestycji jest dążenie do zysku”, wyjaśnia pojawienie się procentu, traktując go jak konsekwencję rozwoju gospodarczego, jako opodatkowanie zysku.Najważniejszą cechą przedsiębiorcy nie jest własność środków produkcji, ale realizacja inwestycji.Istotnym elementem teorii Schumpetera jest podejście do problemu finansowania inwestycji.Podważa tezę, że inwestycje zawsze muszą być finansowane z istniejącego funduszu oszczędności.Przedsiębiorcy mogą finansować inwestycje z kredytu tworzonego przez system bankowy.Schumpeter na wiele lat przed Keynesem wysunął tezę, że w gospodarce kapitalistycznej nie oszczędności decydują o rozmiarach inwestycji, ale inwestycje o rozmiarach oszczędności.Mechanizm Schumpetera - inwestycje powodują wzrost cen, wzrost cen powoduje spadek zdolności nabywczej przedsiębiorstw, stan ten wywołuje inflację, ogranicza inwestowanie, ale przy zrównanym poziomie inwestycji i w rozpoczęciu produkcji inwestorzy spłacają pożyczki bankowe i groźba inflacji mija.Takie mechanizmy powodują powstanie zjawisk deflacyjnych, wg Schumpetera mamy do czynienia z cyklicznością rozwoju gospodarczego.Zjawiska kryzysu określa tak: “Kryzys jest to punkt wyjścia do przywrócenia równowagi ekonomicznej, bo on zmusza do innowacji, a to już nowa faza rozwoju.Są różne typy wahań cyklicznych.W kryzysie: “cykl długi obejmuje tylko ruch cen, ale cykle krótkie obejmują ruch wszystkich wielkości ekonomicznych tj.produkcję, ceny, kredyt, zatrudnienie”.Zauważa, że następuje stałe i systematyczne obniżenie pozycji przedsiębiorcy.Pojawiają się związki zawodowe, TV, radio, prasa od nich uzależniony jest kapitalista.Ocena teorii Schumpetera: “W jego ujęciu rozwój cykliczny jest konieczną ceną postępu gospodarczego.Jeśli chcemy mieć rozwój gospodarczy, musimy się godzić na wahania koniunkturalne, które są niezbędnym składnikiem tego rozwoju”.Teoria ta daje wypaczony obraz kapitalizmu.Wpływ Schumpetera na późniejszy rozwój ekonomii burżuazyjnej był dość istotny.Zwrócił on uwagę na konieczność dynamicznego ujmowania procesów gospodarczych mimo, że sam jego model dynamiczny nie został przyjęty przez podstawową część teoretyków burżuazyjnych.53) TEORIA “STAGNACJI SEKULARNEJ” HARRODA I HIGGINSA.R.Harrod (1900-1978, “Teoria międzynarodowa”, “Szkic z teorii dynamiki”).Twórca modelu i warunku zrównoważonego wzrostu gospodarczego.Inwestycje zrealizowane są równe faktycznym oszczędnościom.1.gwarantowana stopa wzrostu Gw - zamierzone oszczędności równoważy się z zamierzonymi inwestycjami.Zapewnia wykorzystanie dostępnych zdolności produkcyjnych z wyjątkiem zatrudnienia.2.Naturalna stopa wzrostu Gn - możliwa do osiągnięcia w danych warunkach gospodarczych, przy danym przyroście naturalnym i postępie technicznym.Obejmuje ona pełne zatrudnienie.Wg Harroda najbardziej idealny stan w gospodarce to taki, kiedy faktyczna stopa wzrostu gospodarczego G byłaby równa stopie gwarantowanej i naturalnej.Powstaje wtedy taki stan użytkowania kapitału, z jednoczesnym pełnym wykorzystaniem zdolności produkcyjnych i zatrudnienia oraz czynniki te wzrastają zapewniając pełne ich wykorzystanie.Faktyczna stopa wzrostu oscyluje wokół gwarantowanej stopy wzrostu, ale nie osiąga pułapu wyznaczonego przez naturalną stopę wzrostu.Przyczyną kryzysu są: niedostateczna elastyczność gospodarki, długotrwała stabilność współczynnika kapitałowego, skłonność do nadmiernego oszczędzania („Tylko kapitał zainwestowany daje skutek gospodarczy”) Państwo może i powinno ingerować.Może wpływać na wysokość stopy procentowej, zachęcać do inwestycji kapitałochłonnych, kapitałooszczędnych.Z rozważań Harroda wynika: a)istnieje tendencja do spadków, które prowadzą do kryzysów; b)istnieje zawsze margines [ Pobierz całość w formacie PDF ]