[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Kapitał obcy nie budował nowych zakładów, lecz wykupywał akcje już istniejących, co prowadziło jedynie do zmiany struktury własności i powodowało ujemny bilans płatniczy Polski.Międzynarodowe kartele dążyły do ograniczenia produkcji i koncentracji produkcji w zakładach o najniższych kosztach jednostkowych, co prowadziło często do znacznego obniżenia produkcji zakładów położonych w Polsce, a należących do kartelu.Wątpliwe do dziś pozostaje, czy polityka rządu wobec kapitału przyniosła więcej korzyści niż strat.Po 1936r.ograniczono możliwość wywozu (transferu) zysku za granicę, co wprawdzie zniechęciło potencjalnych inwestorów (nie było ich wielu), a powstrzymało odpływ rezerw z Banku Polskiego.Rola kapitału obcego stopniowo rosła:1927 - 21, 1%1934 - 47, 1%1938 - 42, 9% (spadek po wykupieniu przez rząd przedsiębiorstw niemieckich ze Śląska)Najbardziej uzależnione gałęzie:Naftowy - 86%Górniczo-hutniczy - 57%Elektrotechniczny - 55%Największy udział miał kapitał następujących państw: Francja, Niemcy, USA, Belgia.Kapitał niemiecki i amerykański współpracował ze sobą (tzw.Grupa Harrimanna).W latach 1924-37 do Polski wpłynęło 3195mln zł jako kredyt długoterminowy odpłynęło 1329mln, ale w postaci dywidend i oprocentowania 3705mln zł, czyli koszty obsługi kapitału obcego były wysokie, co powodowało ujemne saldo handlu zagranicznego i zmuszało rząd do forsowania eksportu np.przez niższą taryfę kolejową dla przewozów zagranicznych.Roczny koszt obsługi kapitału obcego wynosił 470mln.zł, więc kwestią otwartą pozostaje odpowiedź na pytanie o słuszność polskiej polityki wobec obcego kapitału.POŻYCZKI:l„Tytoniowa”: 1924r.- miała na celu poprawę koniunktury, zmniejszenie niekorzystnych skutków zlikwidowania inflacji w bilansie płatniczym.Zaciągnięta we Włoszech na sumę ok.14mln $ i na bardzo ciężkich warunkach (obciążenia do 23-24% rocznie).Zabezpieczona monopolem tytoniowym (stąd nazwa).ll„Dillonowska”: 27mln $ z możliwością kontynuacji, na ciężkich warunkach uniemożliwiających współpracę z finansjerą USA poza bankiem „Dillon, Read &Co.”ll„Zapałczana”: 6mln $ ze Szwecji w zamian za kontrolę nad Polskim Monopolem Zapałczanym dla człowieka o nazwisku Kreuger.Wywiózł z Polski ile mógł i zrujnował nasz przemysł zapałczany.ll„Stabilizacyjna”: 1927r.- przeznaczona na stabilizację złotego ($ 60mln + 2mln funtów).l57.Zmiany terytorialne na ziemiach polskich podczas II w.św.(Generalne Gubernatorstwo, ziemie wcielone do Rzeszy, tereny okupacji radzieckiej)Mimo klęski kampanii wrześniowej państwo polskie istniało nadal.Terytorium jego było jednak okupowane przez Niemcy, ZSRR, Litwę i Słowację.Granica niemiecko - radziecka (wg układu z 28.09.1939 r) biegła wzdłuż Pisy, Bugu i Sanu.ZIEMIE WCIELONE DO RZESZYPoczątkowo, zajęte przez III Rzeszę tereny RP były pod zarządem wojskowym.Jednakże do listopada '39 wyłączono spod niego tereny wcielone bezpośrednio do Niemiec:- województwo pomorskie (poza kilkoma powiatami) i byłe W.M.Gdańsk jako Okręg Gdańsk-Prusy Zachodnie,- województwo poznańskie i przyległości (w tym okręg łódzki) jako Kraj Warty,- województwo śląskie i zachodnie powiaty kieleckiego i krakowskiego jako prowincja Śląsk,- północna część województwa warszawskiego oraz powiat suwalski znalazły się w prowincji Prusy Wschodnie.Od reszty ziem oddzielono je kordonem granicznym oraz granicą celną i dewizową.Były one bowiem obfite w bogactwa naturalne, charakteryzowały sie nieźle rozwiniętym przemysłem (Górny Śląsk, Zagłębie Dabrowskie, Karwińskie, Łódź, Bielsko) i wydajnym rolnictwem (Wielkopolska, Pomorze).Były najsilniej zurbanizowane, stanowiły niemal połowę tzw.tułowia strategicznego RP.GENERALNE GUBERNATORSTWOGG ze stolicą w Krakowie składało się z 4 dystryktów (krakowskiego, lubelskiego, radomskiego i warszawskiego).Było przejściowym państwem Polaków, lecz na jego czele stał zależny jedynie od kanclerza Generalny Gubernator - czołowy prawnik nazistowski Hans Frank.Podlegał mu czysto niemiecki rząd GG, sprawujący nadzór nad administracją cywilną, policją, gospodarką, sądownictwem itp.Teren GG był średnio rozwinięty rolniczo, nie miał też istotniejszych bogactw mineralnych; przemysł skupiał się w okręgach warszawskim, krakowskim oraz w COPie.TERENY OKUPACJI RADZIECKIEJOkupowane przez ZSRR województwa białostockie, lwowskie (część), poleskie, stanisławowskie, tarnopolskie, wileńskie i wołyńskie (w terminologii radzieckiej: Zachodnia Białoruś i Zachodnia Ukraina) zostały po sfingowanych wyborach włączone do ZSRR (listopad '39).Były to obszary słabo zurbanizowane i uprzemysłowione (poza Drohobyckim Zagłębiem Naftowym i Białymstokiem) oraz deficytowe rolniczo (poza Wołyniem).Całej ludności (mieszanej etnicznie - Polacy ok.40%) nadano obywatelstwo radzieckie; ziemie zunifikowano z ZSRR pod względem prawno-administracyjnym.Przekazane przez ZSRR LITWIE Wilno wraz z okolicami (gdzie Polacy stanowili ok.60%, zaś Litwini tylko ok.6%) podzieliło losy całej Litwy - 3.08.1940 zaanektowanej do ZSRR.Do satelickiej wobec III Rzeszy SŁOWACJI włączono natomiast górskie gminy Czadczyzny, Orawy i Spiszu - zamieszkiwane przez ludność o nieskrystalizowanej świadomości narodowej.Dalsze zmiany:- w 1941 Niemcy zajęły tereny okupowane przez ZSRR (Białostoczczyzna weszła do prowincji Prusy Wschodnie, dawna Galicja Wschodnia jako dystrykt Galicja ze stolicą we Lwowie do GG, zaś pozostałe tereny do Komisariatów Rzeszy "Kraj Wschodni" i "Ukraina")- na początku 1944 roku Armia Czerwona rozpoczęła przywracanie porządku prawnego sprzed czerwca 1941 do tzw.linii Curzona (przewidywanej przez aliantów na przyszłą granicę polsko-radziecką).Podział okupowanych terytoriów RP na dzień 01.01.1940Tereny okupowanePowierzchnia [ Pobierz całość w formacie PDF ]