[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Wielu nauczycieli zaprzecza nawet, że taką teorię posiada.Zapamiętaj! Refleksja nad teorią osobistą uświadamia dotychczas niewydobytewartości relacji teoria praktyka.Jest ona pomostem między myślą naukowąa działaniem praktycznym, ułatwiając w pewnym stopniu transformację wiedzyteoretycznej do praktyki.Odbywa się to za pośrednictwem procesu autopoznania.Nauczyciel dokonuje wówczas refleksji nad uczeniem się sztuki nauczania nietylko z myślą o uczniu, ale także z myślą o sobie jako o kimś, kto chcąc dobrzenauczać, musi sam siebie uczyć uczenia się.Teoria osobista weryfikuje tradycyjne myślenie, że nauczyciel w swej pracyodwołuje się bezpośrednio do wiedzy naukowej i, co ważne, że wykorzystuje jąw formie naukowej, a więc niezmienionej.Jest to mit zakorzeniony przez sys-tem kształcenia wstępnego.Po pierwsze, teoria naukowa nie jest i nie może być33A.W.Combs i in.The Professional Education of Teachers. H.Kwiatkowska, Pedeutologia, Warszawa 2008ISBN 978-83-60501-27-6, � by WAiP 2008Rozdział 5.Kształcenie teoretyczne i praktyczne nauczycieli124przedmiotem wdrożeń, gdyż nie jest instrukcją.Może natomiast służyć rozumie-niu, ale nie modelowaniu działania nauczyciela.W zasadzie nie ma takiej teorii,którą można by bezpośrednio wykorzystać w działaniu, a zwłaszcza w tak zło-żonej formie działania, jaką jest praca pedagogiczna.Uświadomienie sobie przeznauczyciela tej prawdy o swojej profesji jest rodzajem postawy poznawczej, którejwyrazem są sprzeczność informacyjna i wahanie jako stałe właściwości działanianauczycielskiego.Jest to zaczyn ustawicznej refleksji, która burzy niezachwianyporządek rzeczy, czyniąc świat problematycznym.5.3.6.Co teoria osobista wnosi do wiedzy o nauczycielu i jego pracy?Po pierwsze, teoria osobista poszerza dyskurs pedeutologiczny, czyniąc gobardziej otwartym na różne opcje myślowe.Pojęcie to łączy dotychczas konku-rencyjne koncepcje kształcenia nauczycieli, ponadto odnosi się do najważniejszegoproblemu dotyczącego przygotowania zawodowego nauczycieli jest nim związekteorii z praktyką, uznawany powszechnie za kluczowy problem efektywnościkształcenia nauczycieli.Po drugie, teoria osobista uświadamia nauczycielowi, że podstawą jego prak-tyki zawodowej jest nie tylko teoria naukowa, lecz także teoria, którą tworzy sam,poprzez badanie własnej praktyki.Można by zapytać, kto może lepiej zbadać to,co robi nauczyciel w klasie szkolnej, niż on sam.Czy jakikolwiek badacz możemieć taki ogląd praktyki i taki poziom wtajemniczenia w nią? Zwiadomość, żenauczyciel tworzy teorię własnej praktyki, czyni coś z nauczycielem, przyczyniasię do jego rozwoju.Po trzecie, dziś potrzebna jest świadomość, że komplikująca się rola zawodowanauczycieli wyklucza pojmowanie nauczycielstwa jako praktyki poza teorią.Rolateorii naukowej nie sprowadza się do ustalania norm działania.Teoria nie jest teżarbitrem w osądzaniu rzeczywistości pedagogicznej.Jest natomiast podstawą i na-rzędziem rozumienia i wyjaśniania zjawisk pedagogicznych.To jej nadrzędna rola.W większości nauczyciele pojmują teorię jako narzędzie modelowania praktyki.Teoria osobista jest znacznie bliżej praktyki, gdyż stanowi refleksję nad działaniem,a tym samym nad jego poznaniem.Nie tyle służy wyjaśnianiu (co jest nadrzędnąfunkcją teorii naukowej), lecz jest podstawą poznawczego namysłu.Podsumujmy rozważania o teoriach osobistych nauczycieli.Zwróćmy uwagęna ich właściwości:n Teorie osobiste są prywatnymi teoriami zawodowymi poszczególnych nauczycieli.n Stanowią najsilniejszą indywidualną właściwość nauczyciela, warunkującą jegopraktyczne działanie w klasie szkolnej. H.Kwiatkowska, Pedeutologia, Warszawa 2008ISBN 978-83-60501-27-6, � by WAiP 2008Funkcje wiedzy w działaniu praktycznym nauczyciela możliwości i ograniczenia125n Podkreślają wagę podmiotowego, osobowego wymiaru pracy nauczyciela.n Teorie osobiste są częścią profesjonalnej biografii nauczyciela i jej wytworem.n Teorie te kształtują się nie tyle pod wpływem słowa, lecz w toku rzeczywistejpraktyki, która jest zródłem osobistego doświadczenia.W zasadzie tworzywemteorii osobistej jest doświadczenie.n Teorie osobiste nie są prostą kalką teorii naukowych34.Powstają one z innychmotywów.Teorie naukowe za cel mają wyjaśnienie rzeczywistości, natomiastteorie osobiste mają służyć działaniu praktycznemu, pomagać w rozwiązaniukonkretnych sytuacji i problemów w klasie szkolnej.n Teoria osobista jest łącznikiem między teorią a praktyką nauczyciela
[ Pobierz całość w formacie PDF ]