[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Strabon pisze, że insygnia konsulów, stroje używane w czasie triumfalnychpochodów i w ogóle ozdoby dostojników zostały przeniesione na teren Rzymu z Tarkwinii,podobnie jak fasces*, topory, trąby, święte obrzędy, sztuka wróżenia i muzyka, wszystko to,co Rzymianie stosują w życiu publicznym.Przecież władcy etruskiego miasta Tarkwinii, jakjednoznacznie przekazują podania, byli również królami Rzymu.I te atrybuty, które zawszełączymy z panowaniem Rzymu, w istocie były pochodzenia etruskiego.Możemy wymienićtutaj wspomniane już fasces, togę oblamowaną purpurą, krzesło z kości słoniowej itd.Na temat rzymskiej rzez
by portretowej napisano wiele rozpraw i ksiąg.A przecieżswoim rodowodem jest ona związana z Etruskami. Przejmując od Etrusków obyczajegrzebalne, Rzymianie zaczęli zdejmować z twarzy zmarłych maski woskowe.Maski takiezachowywały cechy indywidualne rodziców, otoczonych czcią przez rodzinę.Póz
niej tatradycja przeszła na rzez
by w metalu (brąz) i w kamieniu - pisze A.Niemirowski w książceNić Ariadny, poświęconej archeologii antyku.Również wykonywania posągów z brązu nauczyli się Rzymianie od Etrusków.Jak jużwspominaliśmy, Wilczycę Kapitolińską odlali artyści etruscy.Nie mniej piękna jest rzez
baChimery, uosobienie złości i odwetu, znaleziona w jednym z miast etruskich.Jej sprężona doskoku sylwetka oddana jest z nadzwyczajnym artyzmem i realizmem.Wilczyca i Chimera towzorce tradycyjnego stylu sztuki kultowej Etrusków; pierwotnie oczy posągów byływykonane z drogocennych kamieni.W okresach póz
niejszych w świątyniach rzymskich obokposągów z terakoty ustawiano również brązowe.Nie tylko w zakresie sztuki stosowanej wyższość Etrusków była bezsporna.Wedługprzekazu Liwiusza Rzym przejął od Etrusków sztukę sceniczną.Jak pisze, w r.364 p.n.e.zorganizowano widowiska teatralne dla przebłagania bogów, by ocalili Rzym przed epidemiądżumy i w tym celu zaproszono aktorów z Etrurii.Porwana grą aktorów młodzież rzymskazaczęła ich naśladować tańcząc i śpiewając.Póz
niej zapoznali się Rzymianie z teatremgreckim.Chociaż słowa Liwiusza nie są zbyt precyzyjne, bezsporne jest połączeniew dramacie rzymskim trzech elementów - łacińskiego, etruskiego i greckiego - stwierdzaS.Radcig w swym podręczniku Filologia klasyczna.* Fasces - pęk związanych rózeg z toporem wetkniętym w środek, noszony przez liktorówprzed królem.247Wpływ Etrusków przejawiał się nie tylko w dziedzinie budowy miast, architektury,sztuk plastycznych i sztuki w ogóle, lecz również w dziedzinie nauki.Bogaci Rzymianieposyłali swoje dzieci do Etrurii, by tam studiowały disciplina etrusca, naukę Etrusków.Coprawda, głównym osiągnięciem tej nauki była umiejętność przepowiadania przyszłości.Z
ciślej, była to jedna z odmian antycznej  futurologii - tak zwana haruspicja - wróżeniez wnętrzności zwierząt ofiarnych (nawiasem mówiąc, haruspicją nazywano niegdyś inną naukę - przepowiadanie losu na podstawie błyskawicy wywoływanej przez bogów).Głównym obiektem badania haruspików była wątroba zwierzęca, rzadziej - sercei płuca.Na etruskim zwierciadle z brązu, znalezionym w Vulci, wygrawerowano przebiegwróżby.Haruspik schyla się nad stolikiem, na którym leżą tchawica i płuca, a w lewej ręcetrzyma wątrobę.Najmniejsze zmiany w kolorze i kształcie wątroby były przedmiotem rygorystycznie naukowej interpretacji.Było to tak ważne, że na wniosek cesarzaKlaudiusza chciano uczynić haruspicję  nauką urzędową.W życiu starożytnego Rzymui całego Imperium haruspikowie odgrywali ogromną rolę.Początkowo byli to tylkoEtruskowie, póz
niej ich umiejętność przejęli Rzymianie.Do kolegium haruspików, któregoośrodek zgodnie z tradycją znajdował się w etruskiej Tarkwinii, zwracali się nie tylko petenciindywidualni, lecz przedstawiano tam również problemy natury państwowej.I jakkolwiekniezależność polityczną Etruskowie od dawien dawna utracili, ich wpływ ideologicznyprzetrwał przez wiele stuleci.11.Etruska brązowa tabliczka w kształcie wątroby.248W IV w.cesarz Konstantyn,  dobroczyńca chrześcijan, wydaje surowy zakazskładania ofiar przez haruspików przy ołtarzach i w świątyniach.Jednakże działalnośćkapłanów etruskich i ich rzymskich uczniów trwała nadal.Wówczas Konstantyn zakazuje podkarą śmierci w ogóle jakiejkolwiek działalności haruspików.To również nie powstrzymujekapłanów - wróżby z wątroby i wnętrzności zwierzęcych nadal są praktykowane.I w wieku VII, kiedy już w pamięci ludów zamieszkujących tereny byłego ImperiumRzymskiego nie pozostał nawet ślad po dawnych Etruskach, nadal wydawane sąrozporządzenia zabraniające haruspikom ich praktyk.Tak oto okazuje się, że sztuka i architektura, umiejętność budowy miasti wodociągów, wzniesienie  wiecznego miasta i  nauki wróżbiarskie - wszystko to jestdziełem Etrusków a nie Rzymian, ich następców.Podobnie przedstawia się sprawa rzymskiego systemu rządów.Sami Rzymianie, przyznawali, że wiele w rzemioślewojennym nauczyli się od Etrusków.Sztukę budowania i prowadzenia okrętów  lądowiRzymianie całkowicie przejęli od Etrusków - jednych z najlepszych żeglarzy MorzaZ
ródziemnego, konkurentów Greków i sprzymierzeńców Kartaginy [ Pobierz całość w formacie PDF ]