[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Czyż nie wypowiedzieli oni otwartej wojny socjalizmowi i komunizmowi?Dlatego Pius XI i jego sekretarz stanu skÅ‚onni byli rozważyć pożytki taktycznego tymczasowego sojuszu zHitlerem, co ten zresztÄ… potem w odpowiedniej chwili w peÅ‚ni wykorzystaÅ‚.Wkrótce miaÅ‚o siÄ™ okazać, wjakiej mierze ów potencjalny sojusz z diabÅ‚em nazizmu wynikaÅ‚ z obaw o przyszÅ‚ość KoÅ›cioÅ‚a w Niemczech iw jakim stopniu taktyka ta sÅ‚użyÅ‚a umocnieniu wÅ‚adzy papieża.Podwójne życie KaasaBliskie i nieustajÄ…ce zaangażowanie Pacellego w sprawy Niemiec po powrocie do Rzymu uÅ‚atwiÅ‚ muprowadzÄ…cy podwójne polityczne życie Ludwig Kaas, jego najbliższy powiernik i uczeÅ„, a od roku 1928przywódca partii Centrum.Ledwie papieski sekretarz stanu zadomowiÅ‚ siÄ™ w Watykanie, Kaas, zaniedbujÄ…cpartyjne obowiÄ…zki w Niemczech, zaczÄ…Å‚ na jego skinienie kursować tam i z powrotem miÄ™dzy Berlinem aRzymem i spÄ™dzać w jego apartamentach caÅ‚e tygodnie.Gdyby polityczny los Niemiec zależaÅ‚ w jakiejkol-wiek mierze od poglÄ…dów i poczynaÅ„ partii Centrum, to pozycja Kaasa jako jej przywódcy, a zarazembliskiego przyjaciela Pacellego, byÅ‚aby wyjÄ…tkowa.Co sprowadzaÅ‚o lidera partii Centrum do Rzymu na trwajÄ…ce tygodniami prywatne rozmowy? Zarazpo objÄ™ciu przez Pacellego na poczÄ…tku lutego 1930 roku nowego urzÄ™du, on i Kaas wznowili pracÄ™ nadkonkordatem z RzeszÄ…, jednoczeÅ›nie negocjujÄ…c konkordat z BadeniÄ… 16.Swojego nastÄ™pcÄ™ w nuncjaturze wBerlinie, arcybiskupa Cesarego Orseniga, Pacelli poinformowaÅ‚, że sprawami dyplomatycznymi nanajwyższym szczeblu bÄ™dÄ… siÄ™ zajmowali wyÅ‚Ä…cznie on sam i praÅ‚at Kaas.W negocjacjach, jak to miaÅ‚ w zwyczaju, posÅ‚użyÅ‚ siÄ™ wygodnymi Å›rodkami dyplomatycznegonacisku.W roku 1930 wykorzystaÅ‚ do tego bardzo istotnÄ… w owym czasie kwestiÄ™ kapelanów wojskowych.Czy katoliccy kapelani winni podlegać specjalnie mianowanemu biskupowi armijnemu, czy może biskupowidiecezji, w której zamieszkiwali? Wojsko, pragnÄ…c wykluczyć możliwość konfliktu interesów i zachowaćkontrolÄ™, opowiadaÅ‚o siÄ™ za pierwszym rozwiÄ…zaniem.Niemieccy biskupi katoliccy woleli oczywiÅ›cie todrugie.Natomiast Pacelli dostrzegÅ‚ w tej sytuacji ważnÄ… kartÄ™ przetargowÄ… w negocjacjach konkordatowych17.9 marca bawarski dyplomata przy Stolicy Apostolskiej, baron von Ritter, przekazaÅ‚ MonachiumproÅ›bÄ™ Pacellego o spotkanie w sprawie wyznaczenia biskupa armijnego, podczas którego można by teżomówić konkordatowe stosunki z RzeszÄ…, gwoli speÅ‚nienia skromnych życzeÅ„ Stolicy Apostolskiej w ramachwzajemnych ustÄ™pstw 18.Po zapoznaniu siÄ™ z tÄ… propozycjÄ… wymiany coÅ› za coÅ› poseÅ‚ Rzeszy wWatykanie, Diego von Bergen, odpowiedziaÅ‚ stanowczo: KardynaÅ‚ sekretarz stanu wspomina o możliwoÅ›cirozwiÄ…zania kwestii kapelanatu wojskowego w ramach konkordatu z RzeszÄ….Nie ma zgody na przeniesieniesprawy na tÄ™ pÅ‚aszczyznÄ™Tymczasem w Berlinie rzÄ…d Rzeszy miaÅ‚ na gÅ‚owie ważniejsze sprawy niż ugoda z Watykanem imogÄ…ca mu tylko przysporzyć kÅ‚opotów wymiana ustÄ™pstw.Kiedy bowiem Pacelli z Kaasem rozważali wRzymie, jak przyÅ›pieszyć zawarcie konkordatów, kryzys gospodarczy pogÅ‚Ä™biony krachem na Wall Street wroku 1929 poważnie zagroziÅ‚ demokracji parlamentarnej w Niemczech, co doprowadziÅ‚o w koÅ„cu dowyborów 14 wrzeÅ›nia 1930 roku, które przyniosÅ‚y wielki sukces partii Hitlera.Demontaż demokracji w Niemczech poparÅ‚a także koteria wysokich oficerów, zwÅ‚aszcza zaÅ› generaÅ‚Kurt von Schleicher, weteran, który znalazÅ‚ sposób na zdobycie pozycji, zapewniajÄ…cej mu wpÅ‚yw naprezydenta von Hindenburga.Schleicher (jego nazwisko znaczy po niemiecku podstÄ™pny i obÅ‚udny ), jakoprotegowany innego intryganta, generaÅ‚a Wilhelma Groenera, dopomógÅ‚ zorganizować po wojnie oddziaÅ‚yFreikorpsu i staÅ‚ siÄ™ wschodzÄ…cÄ… gwiazdÄ… odrodzonej niemieckiej armii, nowej Reichswehry.W roku 1928objÄ…Å‚ dowództwo nad sÅ‚użbami wywiadowczymi i peÅ‚niÅ‚ funkcjÄ™ oficera Å‚Ä…cznikowego pomiÄ™dzy armiÄ… irzÄ…dem.W ciÄ…gu dwóch lat zdobyÅ‚ sobie opiniÄ™ najpotężniejszego czÅ‚owieka w Niemczech, dysponujÄ…cegosiatkÄ… szpiegów, prawem do zakÅ‚adania podsÅ‚uchów i wpÅ‚ywem na to, co drukuje prasa.Kariera Brüninga27 marca 1930 roku w wyniku gabinetowych i parlamentarnych różnic w kwestii wysokoÅ›ci zasiÅ‚kówdla bezrobotnych rozpadÅ‚a siÄ™ wielka koalicja pod wodzÄ… kanclerza Hermanna Mullera.Rola rozdajÄ…cegokarty wÅ‚adzy jeszcze raz przypadÅ‚a partii Centrum, gdyż von Hindenburg desygnowaÅ‚ na kanclerza jednego znajbardziej popularnych posłów, Heinricha Brüninga, pobożnego katolika, przywódcÄ™ zwiÄ…zkowego skrzydÅ‚acentrystów.PoglÄ…dy tego cicho mówiÄ…cego, czterdziestopiÄ™cioletniego kawalera i bohatera wojennegouksztaÅ‚towaÅ‚y doÅ›wiadczenia z okopów pierwszej wojny Å›wiatowej.ByÅ‚ zdecydowany umocnić jedność kraju,rozwiÄ…zać problem przygniatajÄ…cych paÅ„stwo reparacji wojennych, pÅ‚aconych aliantom, i przywrócić mudominujÄ…cÄ… rolÄ™ gospodarczÄ… w Europie.Niestety, osobista odwaga szÅ‚a u niego w parze z silnÄ…krótkowzrocznoÅ›ciÄ… w sztuce mierzenia możliwoÅ›ci na zamiary.ChcÄ…c zrównoważyć budżet paÅ„stwa,Brüning zaproponowaÅ‚ szereg drastycznych posunięć, które Reichstag w lipcu 1930 roku odrzuciÅ‚. GÅ‚odowykanclerz , jak go zwano, spróbowaÅ‚ wiÄ™c wprowadzić je jeszcze raz, powoÅ‚ujÄ…c siÄ™ na artykuÅ‚ 48 weimarskiejkonstytucji, wyposażajÄ…cy rzÄ…d w możliwość rzÄ…dzenia dekretami.Ale ten sam artykuÅ‚ stanowiÅ‚ również, że parlament może unieważnić dekrety prezydenta.Odrzucono je stosunkiem gÅ‚osów 236 do 222, co oznaczaÅ‚o nowe wybory.PrzyÅ›pieszenie wyborówpowszechnych w warunkach zamÄ™tu gospodarczego okazaÅ‚o siÄ™ poważnym bÅ‚Ä™dem.14 wrzeÅ›nia 1930 rokupoparcie dla nazistów wzrosÅ‚o oÅ›miokrotnie, z 800 tysiÄ™cy do 6,4 miliona gÅ‚osów, czyniÄ…c z NSDAP drugÄ…potÄ™gÄ™ w kraju i przesÄ…dzajÄ…c o jej roli w sprawowaniu wÅ‚adzy w sytuacji pogÅ‚Ä™biajÄ…cego siÄ™ kryzysugospodarczego.Przeznaczeniem Brüninga byÅ‚o wiÄ™c stać na czele niestabilnego mniejszoÅ›ciowego rzÄ…du iprzez blisko dwa lata rzÄ…dzić za pomocÄ… kanclerskich dekretów, blokujÄ…c przeważajÄ…cÄ… wiÄ™kszośćsocjalistycznych i nazistowskich ugrupowaÅ„ w Reichstagu i aplikujÄ…c chorej gospodarce jeszczedrastyczniejsze leki.Kiedy w styczniu 1930 roku obejmowaÅ‚ urzÄ…d, liczba bezrobotnych wynosiÅ‚a 3 miliony, wgrudniu tego roku już 4 480000, a pod koniec 1931 roku 5 615 000 20.Odwrót wÅ‚adz od demokracjiparlamentarnej, w chwili gdy Hitler czekaÅ‚ za kulisami, uÅ‚atwiÅ‚ drogÄ™ do spoÅ‚ecznego przyzwolenia nadyktaturÄ™ w roku 1933.A jednak Brüning, tak pod wzglÄ™dem charakteru, jak dążeÅ„, byÅ‚ zaprzeczeniemdemagoga
[ Pobierz całość w formacie PDF ]