[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Na łamach redagowanego przez siebie pisma głosił on ideały republikańskie i demokratyczne,popularyzował wiedzę przyrodniczą i społeczną, upowszechniał polską literaturę romantyczną i utrwalał wiarę wwyzwolenie narodowe.Wyraz
ny antyklerykalizm Hempel łączył z kultem oświaty i postępu, którego integralnymelementem była idea doskonalenia duchowego i moralnego człowieka.Swoje poglądy społeczno-filozoficznezawarł w opublikowanej w Kurytybie książce pt. Kazania polskie , poświęconej - jak pisał -  młodzieży polskiej,polskim patriotom, rewolucjonistom i wszystkim bojownikom %7łycia i Wolności.[.] Od 1908 r.Hempel przebywał w Paryżu, gdzie m.in.studiował filozofię i religioznawstwo.We Francjizapoznał się z poglądami Solera, Bergsona i Fouille`go oraz z pismami zwolenników anarchizmu i syndykalizmu.W Paryżu napisał pracę pt. Kazania piastowskie (1911), w których rozbudował pomysły zawarte wcześniej w Kazaniach polskich.Kontynuując krytykę tzw.Boskiej religii, upatrywał jedyną drogę wyzwolenia człowieka wkoncepcji religii  bezpańskiej oraz odpowiadającej jej doktrynie etycznej.[.] Po powrocie do kraju podjął prace w  Kurierze Lubelskim , współpracując jednocześnie z wieloma innymipisarzami polskimi.Liberalno-demokratyczna postawa społeczna, w której solidaryzował się z dążeniamichłopstwa i proletariatu oraz jego wojujący antyklerykalizm spotkały się z opozycją ze strony polskiej burżuazji iziemiaństwa.W 1912 r.Hempel związał się z działalnością PPS-Lewicy, aczkolwiek ideologia socjalistyczna byłamu nadal obca.W swej autobiografii wspomniał:  uważam siebie bardziej za anarchistę niż za socjalistę.Jegopoglądy społeczne i filozoficzne nie odbiegały od stanowiska idealistycznego absolutyzującego rolę czynnikasubiektywnego -  myśli wyzwolonej - oraz czynników bohaterskich jednostek w procesie dziejowym.W latach 1912-1914 coraz bardziej wiązał się z ruchem spółdzielczym, który przez długi czas będzieprzedmiotem jego zainteresowań społecznych, inspirując szereg nowych koncepcji ideologicznych i etycznych.W początkowym okresie idea spółdzielczości pozostawała w jego poglądach w ścisłym powiązaniu z szerokopojętym wychowaniem moralnym człowieka i społeczeństwa przyszłości.Poszukując wzorów etycznych tradycjiprzedchrześcijańskiej, Hempel sięgał do kultury hinduskiej, a zwłaszcza do eposu  Ramajana.[.] W 1914 r.patriotyzm Jana Hempela legł u podstaw jego decyzji przywdziania munduru legionisty.Bardzowcześnie jednak doszedł do przekonania, że ideologiczne i polityczna orientacja legionowa nie jest w staniespełnić pokładanej nadziei na rewolucyjne przeobrażenie świata.Przebywając w obozie dla internowanych,próbuje dokonać gruntownego przewartościowania swych dotychczasowych poglądów społeczno-ideologicznychi filozoficznych.Dotychczasowa jego działalność społeczna i publicystyczna zmierzała głównie do negacjiistniejących stosunków społecznych i ich ideologicznej i kulturowej rozbudowy.W latach pożogi wojennej rodzisię u niego potrzeba opracowania programu przeobrażeń nie tylko w życiu jednostek, ale także całych klas265społecznych i narodów.Coraz bardziej jest też przekonany, iż wraz z końcem imperialistycznej wojny skończysię stary świat - burżuazyjny porządek społeczno-polityczny.[.] W latach trzydziestych znalazł się na terenie Związku Radzieckiego, gdzie od 1932 r.współpracował m.in.z"Trybuną Radziecką" i "Kulturą Mas".Zginął w 1937 r.jako ofiara stalinowskich represji wobec komunistówpolskich.II.Idee[.] Wielostronna i niezwykle obszerna działalność publicystyczna Hempla (bibliografia jego prac zawiera ponad600 pozycji artykułów i 37 druków zawartych) przepojona byłą zawsze głębokim humanizmem i optymistycznąwiarą w możliwości twórcze człowieka.Droga jego rozwoju intelektualnego i ideologicznego prowadziła odeklektycznej filozofii romantyczno-nietzscheańskiej i etycznej utopi społecznej poprzez idealizmempiriokrytycyzmu, nieestetycznego mesjanizmu i spirytualizmu, połączonego z anarchosyndykalizmem, domaterializmu dialektycznego i naukowego socjalizmu.[.] Odwołując się do metafizycznie pojętej kategorii  życia Jan Hempel wyróżniał dwie jego formy: cielesną iduchową.%7łycie interpretowane biologicznie stanowiło niezbędny warunek dla ukonstytuowania się jego formyduchowej, którą uznawał za rzeczywiste kryterium postępu człowieka.Proces życiowy ludzi to przede wszystkimtzw.linia życia, której stały rozwój oznacza coraz wyższą postać wyzwalania się ducha -  siły twórczej, czynnikaprzemian nieustannych.Własności autonomiczne ducha ujawniają się w odwadze i bohaterstwie człowieka,jego uczuciach i rozumie, dążeniu do samodzielności, doskonałości oraz absolutnej wolności.Główną przyczyną, która hamuje i uniemożliwia osiąganie wyższego szczebla rozwoju duchowej linii życia byładla niego  boska religia.Przeciwstawia ona życiu i procesowi jego postępu boga pojętego jako jedyna iwszechwładna siła w świecie oraz ostateczny cel dla wszystkiego, cokolwiek istnieje. Boska religia pozbawiawięc życie jego autonomicznego sensu, paraliżuje energię i wolę ludzi dążących do wolności i samourzeczywistnienia swej duchowej istoty.Wyzwolenia człowieka - dowodził - nie jest możliwe bez wyzwolenia gospod ucisku  boskiej religii i jej niewolniczej etyki.Wzorem romantyków apologizując młodość, wiązał z niąswoisty ideał etyczny Polaka jako jednostki silnej, twórczej, bohaterskiej i wolnej.[.] W miejsce boga wprowadzał on jaz
ń człowieka, której własności - wyzwolone w twórczej i heroicznej pracy- miały określać zasadniczy cel życia ludzkiego.Nowa  bezpańska religia wolności , kultywująca ludzkie  jamiała zapoczątkować epokę dziejów człowieka silnego, niezawisłego, działającego zgodnie ze swoją wolą,ofiarnego i braterskiego.Towarzyszącą jej doktrynę etyczną wyprowadzał z tradycji przedchrześcijańskiej - zkultury greckiej, hinduskiej i starosłowiańskiej, którą odnajdywał m.in.w poezji Jana Kochanowskiego.266[.] W pracy pt. Bohaterska etyka Ramajany akceptował przede wszystkim pogański kult życia - jegonaturalną siłę biologicznej i duchowej ekspresji.Do naczelnych wartości człowieka zaliczał takie własnościosobowe, jak bohaterstwo i szlachetność odwaga i opanowanie, obrona własnej godności i dostojeństwo, brakpokory oraz negatywny stosunek do wszelkich form poddaństwa.Przeciwstawiając indeks tych cech osobowychwzorem etycznym pozostającym pod wyraz
nym wpływem religii chrześcijańskiej, wskazał jednocześnie na jejfunkcję społeczną.Nie negując wartości indywidualnego doświadczenia religijnego, które w jegoprzeświadczeniu stanowiło ważny czynnik w samookreślaniu się duchowej jednostki, był jednak przekonany, żewszelkie instytucjonalne formy wierzeń religijnych z reguły pełnią instrumentalną funkcję w stosunku dointeresów i dążeń warstw panujących.[.] Pozostając wierny swej moralistycznej postawie społecznej, Hempel nawiązywał do koncepcjiAbramowskiego zakładania  ognisk najwyższego życia duchowego [ Pobierz całość w formacie PDF ]