[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Tu czasówchmielnicczyzny stała główna siła podolskich rezunów pod Burłajem; tusprowadzano jeńców i sprzedawano ich na targi wschodnie lub morzono okrutnąśmiercią; tu wreszcie wiosną 1651 roku podczas tłumnego jarmarku wpadł panStanisław Lanckoroński, wojewoda bracławski, i uczynił rzez
straszną, którejpamięć świe\
a była na całym Podniestrzu.Więc wszędy, nad całą osadą, unosiłysię krwawe wspominki, więc tui owdzie czerniały jeszcze zgliszcza, więc ze ścian pół zrujnowanego zameczkuzdawały się spoglądać białe twarze por\
niętych Kozaków i Polaków.Basia była odwa\
na, ale bała się duchów, mówiono zaś, \
e w Jampolu samym, przyujściu Szumiłówki i na pobliskich Dniestrowych porohach, co północ słychać płaczwielki i jęki, woda zaś przy księ\
ycu mieni się na czerwono, jakoby krwiązabarwiona.Myśl o tym przepełniała przykrą trwogą Basine serce.Mimo wolinasłuchiwała, czy w ciszy nocnej nie usłyszy wśród poro\
anego szumu płaczu ijęków.Słychać było tylko przeciągłe "czuwaj-aj" \
ołnierzy.Więc przyszła namyśl Basi cicha świetlica chreptiowska, mą\
, pan Zagłoba, przyjacielskie twarzepana Nienaszyńca, Muszalskiego, Motowidły, Snitki i innych - i pierwszy razpoczuła, \
e jest od nich daleko, bardzo daleko, w obcej stronie, i wzięła jątaka tęsknica zaChreptiowem, \
e jej się płakać chciało.Zasnęła nad ranem dopiero, ale miaładziwne sny.Burłaj, rezuny, Tatary, krwawe obrazy rzezi przesuwały się przez jejsenną głowę, a w tych obrazach widziała ciągle twarz Azji, lecz nie był to tensam Azja, tylko niby Kozak, niby dziki Tatar, niby sam Tuhaj-bej.Wstała rano, rada, \
e się skończyła noc i przykre widziadła.Pozostałą drogępostanowiła odbywać na dzianecie, raz dlatego, \
eby ruchu za\
yć, po wtóre, \
ebydać sposobność do swobodnej rozmowy Azji i Ewce, którzy ze względu na bliskośćRaszkowa potrzebowali zapewne się naradzić, jakim sposobem oznajmić wszystkostaremu panu Nowowiejskiemu i pozwolenie onego uzyskać.Azja, podawszy jejwłasną ręką strzemię, sam nie siadł jednak do sanek z Ewką, ale zrazu wyjechałna czoło oddziału, potem trzymał się w pobli\
u Basi.Ona zaś spostrzegłszynatychmiast, \
e jadą znów w szczuplejszej liczbie, niz
li przyjechali do Jampola,zwróciła się do młodego Tatara i rzekła:- Widzę, \
eś waćpan i w Jampolu część swoich ludzi ostawił.- Pięćdziesiąt koni, tak samo jak i w Mohilowie - odrzekł Azja.- Na có\
to?On uśmiechnął się osobliwie; wargi jego podniosły się tak jak u złego psa, którypokazuje zęby - i po chwili dopiero odpowiedział:- Bo chcę te komendy mieć w mojej mocy i drogę powrotną waszej miłościzabezpieczyć.- Jeśli wojska wrócą ze stepów, to i tak tam siła będzie.- Wojska tak prędko nie wrócą.- Skąd waćpan wiesz?- Bo się pierwej muszą dobrze upewnić, co się u Dorosza dzieje, a to im ze trzyalbo cztery niedziele zabierze.- Jeśli tak, toś dobrze waćpan uczynił, ludzi owych zostawiając.Jechali czas jakiś w milczeniu.Azja spoglądał co chwila na ró\
ową twarz Basi,na wpół zakrytą przez podniesiony kołnierz delijki i kołpaczek, a za ka\
dymspojrzeniem przymykał oczy, jakby chciał lepiej sobie wrazić w pamięć wdzięcznyjej wizerunek.- Waćpan powinieneś się rozmówić z Ewką - rzekła wszczynając na nowo rozmowęBasia.- Waćpan zgoła za mało z nią rozmawiasz, a\
jej dziwno to bywa.Niedługoprzed obliczem pana Nowowiejskiego staniecie.Mnie samą niepokój chwyta.Powinniście się naradzić, jak sobie począć?- Ja najpierw z waszą miłością chciałbym się rozmówić - odrzekł dziwnym głosemAzja.- To czemu\
waść nie zaczynasz?- Bo czekam na posłańca z Raszkowa.Myślałem, \
e go ju\
w Jampolu znajdę.Cochwila go wyglądam.- A co się ma posłaniec do rozmowy?- Myślę, \
e owo on jedzie! - odrzekł unikając odpowiedzi młody Tatar.I skoczył naprzód, lecz po chwili wrócił.- Nie! to nie on! - rzekł.W całej jego postaci, w mowie, w spojrzeniu, w głosie było coś tak niespokojnegoi gorączkowego, \
e ów niepokój udzielił się i Basi.Najmniejsze jednakpodejrzenie nie postało dotąd w jej głowie.Niepokój Azji dał się doskonaleStrona 143Henryk Sienkiewicz - Pan Wołodyjowskiwytłumaczyć bliskością Raszkowa i groz
nego ojca Ewki, jednak\
e Basi było czegośtak cię\
ko, jakby o jej własne losy chodziło [ Pobierz całość w formacie PDF ]